NEWSLETTER Nr 30, listopad 2011

Opodatkowanie zbycia papierów wartościowych nabytych w drodze spadku lub darowizny

Kwestia opodatkowania nabytych w drodze spadku lub darowizny papierów wartościowych budzi wiele kontrowersji, gdyż interpretacje fiskusa w przedmiotowym zakresie powodują podwójne opodatkowanie dochodu, a nawet opodatkowanie poniesionych strat.

Zasady opodatkowania przychodu z tytułu sprzedaży akcji i odsprzedaży funduszowi kapitałowemu jednostek uczestnictwa/certyfikatów inwestycyjnych były przedmiotem wielu interpretacji urzędów skarbowych i Ministra Finansów. Według organów podatkowych, w przypadku zbywania papierów wartościowych nabytych w drodze spadku lub darowizny, to nie podatnik zbywający te walory poniósł wydatek na ich nabycie, lecz spadkodawca lub darczyńca. Wynikiem jest brak możliwości zaliczenia wydatków poniesionych na ich nabycie przez wcześniejszego posiadacza do kosztów uzyskania przychodu ze zbywania tych papierów wartościowych. W konsekwencji zbywający powinien zapłacić 19% podatek od całości przychodu uzyskanego z ich sprzedaży bez pomniejszania go o koszty. W przypadku akcji może jedynie odliczyć zapłacony wcześniej podatek od spadków i darowizn.

Z takim stanowiskiem nie zgadzają się niektóre składy orzekające wojewódzkich sądów administracyjnych. W wyroku wydanym w dniu 8 lipca 2011 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie (sygn. III SA/Wa 821/11) wskazał na zasadę sukcesji praw i obowiązków zmarłego podatnika wynikającą z art. 97 Ordynacji podatkowej, zgodnie z którym spadkobiercy podatnika przejmują przewidziane w przepisach prawa podatkowego majątkowe prawa i obowiązki spadkodawcy. Tym samym zdaniem sądu koszty poniesione przez spadkodawcę mogą być zastosowane przy sprzedaży odziedziczonych certyfikatów inwestycyjnych, a więc podatek należy się tylko od ewentualnego zysku.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie już w wyroku z dnia 31 lipca 2007 r., uznał, iż sukcesja dotyczy też prawa do uznania kosztów podatkowych (sygn. III SA /Wa 834/07). Niestety Naczelny Sąd Administracyjny, rozpatrując w dniu 10 lutego 2009 r. skargę kasacyjną od tego pozytywnego wyroku (sygn. akt. II FSK 1623/07), przyznał rację organom skarbowym stwierdzając, iż art. 97 § 1 Ordynacji podatkowej nie pozwala na rozliczenie kosztów poniesionych przez poprzednika prawnego. Korzystne dla podatników orzeczenie zapadło również w dniu 28 lipca 2011 r., w WSA w Warszawie (sygn. akt III SA/Wa 31/11).

Niestety oba pozytywne wyroki są nieprawomocne, gdyż zostały od nich złożone przez Ministra Finansów skargi kasacyjne.

W przypadku sprawy o sygn. akt III SA/Wa 821/11, w której WSA wydał korzystny wyrok w dniu 8 lipca 2011 r., pismem z 10 marca 2011 roku swój udział w sprawie zgłosiła Izba Zarządzających Funduszami i Aktywami, przyłączając się do stanowiska strony skarżącej.

Postanowieniem z 8 lipca 2011 r. Sąd dopuścił Izbę Zarządzających Funduszami i Aktywami, do udziału w sprawie w charakterze uczestnika.

Powyższe oznacza, iż kwestia uznania prawa do zaliczenia przez spadkobiercę kosztów nabycia papierów wartościowych poniesionych przez spadkobiercę lub darczyńcę, jest niestety kolejną sprawą, w której toczy się walka pomiędzy fiskusem reprezentowanym przez Ministra Finansów a podatnikami, w tym konkretnym wypadku osobami fizycznymi. Niestety, w sporach pomiędzy podatnikami a organami skarbowymi regułą staje się to, iż po stronie podatników stają sądy wojewódzkie, natomiast Naczelny Sąd Administracyjny zajmuje z reguły stanowisko pro-fiskalne.

Należy mieć nadzieję, że w ciągu najbliższych lat, ukształtuje się pozytywna linia orzecznicza, szczególnie zważywszy na to, iż kwestia zasad opodatkowania znalazła się w kręgu zainteresowań podmiotów, które profesjonalnie zajmują się zarządzaniem funduszami. W najbliższym czasie należy spodziewać się wielu wyroków w sprawach wszczętych przez oburzonych podatników, którzy zmuszeni są płacić podatek od poniesionych strat, co w efekcie powinno doprowadzić do zajęcia jednoznacznego, miejmy nadzieję pozytywnego stanowiska przez NSA.