NEWSLETTER Nr 38, październik 2012

Nowe rozporządzenie w sprawie trybu i warunków postępowania firm inwestycyjnych i banków

W dniu 1 października 2012 roku weszło w życie rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 24 września 2012 roku w sprawie trybu i warunków postępowania firm inwestycyjnych i banków, o których mowa w art. 70 ust. 2 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, oraz banków powierniczych (dalej: „rozporządzenie”).

Celem rozporządzenia jest dostosowanie obowiązujących przepisów wykonawczych do zmienionych przepisów ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o obrocie instrumentami finansowymi (dalej: „ustawa”) w zakresie prowadzenia rachunków zbiorczych (omnibus accounts). Warto bowiem przypomnieć, że w dniu 1 stycznia 2012 roku weszła w życie nowelizacja ustawy wprowadzająca konstrukcję rachunków zbiorczych (tzw. kont omnibus, ang. omnibus accounts) – czytaj Newsletter Nr 31 z maja 2012 roku.

W ramach dokonanych zmian, warto zwrócić uwagę w szczególności na:

1. rozszerzenie zakresu definicji „klienta”, którą objęto podmioty, dla których mogą być prowadzone rachunki zbiorcze;
2. zastąpienie definicji „rachunków papierów wartościowych” pojęciem „rachunki”, tak, aby można nim było objąć także rachunki zbiorcze;
3. doprecyzowanie przypadków, kiedy firma inwestycyjna przed zawarciem umowy o świadczenie usług maklerskich zobowiązana jest pozyskać od klienta informacje dotyczące poziomu wiedzy o inwestowaniu oraz doświadczenia inwestycyjnego;
4. wskazanie, w zakresie umów o przyjmowanie lub przekazywanie zleceń nabycia lub zbycia instrumentów finansowych lub wykonywania zleceń nabycia lub zbycia instrumentów zapisanych na rachunkach zbiorczych, iż stroną takiej umowy powinien być podmiot uprawniony z instrumentów finansowych zapisanych na rachunku zbiorczym oraz określenie szczegółowych warunków zawierania takich umów;
5. określenie warunków przenoszenia instrumentów finansowych z rachunku zbiorczego na inny rachunek oraz warunków przyjmowania przez firmę inwestycyjną zapisów na sprzedaż lub zamianę akcji zapisanych na rachunkach zbiorczych.

Dodano również przepisy regulujące zakres informacji przekazywanych posiadaczowi rachunku zbiorczego przed zawarciem umowy o prowadzenie takiego rachunku w związku z obowiązkami, jakie na nim spoczywają. Obejmują one przede wszystkim informacje o następujących obowiązkach:

• przekazywaniu (na żądanie KNF albo Generalnego Inspektora Informacji Finansowej) danych umożliwiających identyfikację osób uprawnionych z papierów wartościowych zapisanych na rachunku zbiorczym,
• przekazywaniu (na żądanie podmiotu prowadzącego rachunek zbiorczy) danych dotyczących osób uprawnionych z papierów wartościowych, w zakresie niezbędnym dla prawidłowego wykonania obowiązków związanych ze zobowiązaniami podatkowymi,
• zawarciu w umowie o prowadzenie rachunku zbiorczego informacji o obowiązku składania przez podatników będących osobami fizycznymi określonych zeznań podatkowych oraz o obowiązku zapłaty podatku dochodowego.

Ponadto, w obszarze przechowywania i rejestrowania instrumentów finansowych:

1. wyłączono zakaz wykorzystywania na własny rachunek lub na rachunek podmiotu trzeciego instrumentów należących do klienta, w przypadku gdy wykonanie zlecenia wymaga ustanowienia zabezpieczenia na instrumentach finansowych;
2. wskazano zakres informacji rejestrowanych przez firmę inwestycyjną, w przypadku ustanowienia na jej rzecz zabezpieczenia oraz zakres informacji rejestrowanych przez firmy inwestycyjne odnośnie zgody klienta na wykorzystanie należących do niego instrumentów finansowych.

Powyższe zmiany skorelowane są z przepisami prawa unijnego, które dopuszcza wykorzystywanie instrumentów finansowych należących do klientów na rachunek własny firm inwestycyjnej pod warunkiem, że klient wyrazi na to zgodę.

W wyniku zmian, obecnie okres przechowywania i archiwizowania przez firmy inwestycyjne dokumentów związanych ze świadczeniem usług maklerskich wynosi 5 lat, a nie jak dotychczas – co najmniej 5 lat.

Warto również wspomnieć o szczególnych zasadach ustanawiania zabezpieczeń na rachunkach zbiorczych wprowadzonych w nowym Oddziale 5, w Rozdziale 6 rozporządzenia.

Ponadto, rozszerzono regulację wielu zagadnień zawartych w rozporządzeniu, na podmioty, które prowadzą rachunki zbiorcze oraz na podmioty uprawnione z instrumentów finansowych zapisanych na rachunku zbiorczym.