Osobista odpowiedzialność członków zarządów spółek publicznych z tytułu wykonywania obowiązków informacyjnych

Informacje przekazywane do publicznej wiadomości przez spółki publiczne stanowią niezwykle istotne źródło wiedzy dla inwestorów. Specyfika tego rodzaju informacji polega na tym, iż ich źródłem jest sama spółka publiczna, która wykonywanie obowiązków informacyjnych powinna przeprowadzać w oparciu o obowiązujące przepisy prawa. Przepisy te przewidują w szczególności, iż raporty bieżące powinny odzwierciedlać specyfikę opisywanej w raporcie sytuacji. Spółki publiczne powinny ponadto sporządzać raporty w sposób prawdziwy, rzetelny i kompletny, co powinno zapewniać inwestorom porównywalność przekazywanych przez różne podmioty informacji i na tej podstawie umożliwiać podejmowanie racjonalnych decyzji. Kancelaria Gessel zwraca uwagę, iż odpowiedzialność za jakość przekazu informacji ponoszą zarówno spółki publiczne, jak również bezpośrednio i pośrednio zarządy tych spółek. W przypadku zaniechania, jak również wadliwego wykonania obowiązku informacyjnego w Ustawie o Ofercie przewidziano możliwość zastosowania przez Komisję Nadzoru Finansowego (KNF) sankcji administracyjnych w postaci nakładania kar pieniężnych na spółkę publiczną (do wysokości 1.000.000,00 zł), a w sytuacji rażącego naruszenia obowiązków spółki – na członka jej zarządu (do wysokości 100.000,00 zł). Przy czym członek zarządu powinien liczyć się także z ryzykiem odpowiedzialności cywilnej wobec spółki na
podstawie art. 483 Kodeksu Spółek Handlowych do wysokości zapłaconej przez spółkę kary.

Nałożenie obydwu rodzajów kar następuje w drodze wydania decyzji administracyjnej, która ma charakter uznaniowy i nie zależy wyłącznie od sytuacji finansowej spółki publicznej. Powyższe oznacza, iż na wymiar kary wpływają również takie czynniki, jak rodzaj, waga i częstotliwość stwierdzonych naruszeń (co potwierdził Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 22 czerwca 2007 r., sygn. VI SA/Wa 2198/06).

Wskazana powyżej możliwość nałożenia kary finansowej na członka zarządu spółki publicznej wynika z faktu, że są oni odpowiedzialni za prawidłową identyfikacją zdarzenia oraz termin i sposób przekazania informacji. Co więcej, ciąży na nich obowiązek zachowania podwyższonego stopnia staranności, wynikający z zawodowego charakteru pełnionej funkcji w spółce. Wykładnia przepisów o odpowiedzialności członków zarządu nie była jednoznaczna, wobec czego Kancelaria Gessel zwraca uwagę na dwa rozstrzygnięcia, które w ostatnim czasie dotyczyły powyższych kwestii.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 22 czerwca 2007 r. (sygn. VI SA/Wa 688/07) stwierdził, iż odpowiedzialności na podstawie art. 96 ust. 6 Ustawy o Ofercie podlegają osoby, z których zachowaniem bądź zaniechaniem można wiązać skutek w postaci zaistnienia rażącego naruszenia obowiązków informacyjnych przez spółkę publiczną. Powyższa interpretacja skłania do wniosku, iż członkowie zarządu przebywający np. na urlopie w okresie, w którym doszło do niewykonania bądź nienależytego wykonania obowiązków informacyjnych spółki, nie powinni podlegać wyżej wskazanej odpowiedzialności administracyjnej, chyba że brali mimo wszystko udział w podejmowaniu decyzji o wykonaniu lub zaniechaniu wykonania obowiązku informacyjnego.

Drugie rozstrzygnięcie, na które zwracamy uwagę, dotyczy kwestii proceduralnych dotyczących sposobu nakładania kar. Nałożenie kary na członka zarządu może nastąpić dopiero po wydaniu decyzji o nałożeniu kary na spółkę publiczną, jednakże nie później niż w ciągu 6 miesięcy od nałożenia pierwszej kary. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 17 marca 2009 r. (sygn. VI SA/Wa 1717/08) potwierdził, iż przepis ten powinien być interpretowany w ścisłym związku z przepisami Kodeksu postępowania administracyjnego dotyczącymi wydawania decyzji administracyjnych. Skoro decyzja KNF jest decyzją administracyjną (i to o charakterze uznaniowym), przepis art. 96 ust. 7 Ustawy o Ofercie (zakreślający powyższy 6-miesięczny termin) w istocie zakreśla termin, w jakim musi bezwzględnie nastąpić doręczenie decyzji adresatowi, a nie jedynie podjęcie przez KNF uchwały o nałożeniu kary.

Z uwagi na dotkliwość (nie tylko w sensie materialnym) dla członków zarządów spółek publicznych wskazanych powyżej sankcji, jak również mając na względzie interesy inwestorów, decyzje w obszarze obowiązków informacyjnych powinny być podejmowane w oparciu o szczegółową analizę prawną. W razie jednak wszczęcia postępowania administracyjnego przez Komisję Nadzoru Finansowego przeciwko spółce w związku z wykonywaniem obowiązków informacyjnych wskazane jest rozważenie przez zarządy ryzyka postępowania nie tylko dla spółki, ale również dla nich osobiście.