ABC postępowania środowiskowego. Jak pogodzić interes wszystkich stron

Narzędziem, które pozwala sprostać temu wyzwaniu, jest decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach przedsięwzięcia. Może ona zarówno wpływać na ochronę środowiska, jak i sprzyjać rozwojowi miejscowości

Przeprowadzenie postępowania w sprawie ustalenia warunków środowiskowych dla planowanych przedsięwzięć, które kończy się wydaniem decyzji środowiskowej lub odmową zgody na realizację przedsięwzięcia, stanowi istotny element procesu inwestycyjnego. Aktem prawnym regulującym to postępowanie jest ustawa z 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz ocenach oddziaływania na środowisko (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 247; dalej: ustawa). Określa ona zarówno obowiązki inwestorów, jak i właściwych organów administracji publicznej.

Na wstępie należy wskazać, że właściwość organów administracji w zakresie wydania DŚU została ustalona w art. 75 ustawy i jest uzależniona od charakteru przedsięwzięcia, którego realizacja jest planowana. Ustawodawca przyjął enumeratywne wyliczenie kategorii inwestycji, dla których właściwymi do przeprowadzenia są: regionalny dyrektor ochrony środowiska, generalny dyrektor ochrony środowiska, starosta czy dyrektor regionalnej dyrekcji Lasów Państwowych, wskazując, że dla pozostałych zamierzeń organami właściwymi są gminy [tabela 1]. W rezultacie
to na nich spoczywa obowiązek przeprowadzenia gros postępowań.

Ale choć ustawa zawiera dość kompleksowe unormowania obejmujące obowiązki gmin związane z przeprowadzeniem postępowania o środowiskowych uwarunkowaniach przedsięwzięcia, to na jej tle pojawiają się wątpliwości związane z identyfikacją przedsięwzięć, charakterem samej decyzji czy prawidłowego przeprowadzenia postępowania.

Kiedy wydanie decyzji jest konieczne

Jak już wskazano wyżej, wymóg uzyskania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach jest przewidziany dla inwestycji:

a) mogących znacząco oddziaływać na środowisko oraz b) takich, które potencjalnie mogą tak na nie oddziaływać.

b) takich, które potencjalnie mogą tak na nie oddziaływać.

Ich wykaz został ustalony w rozporządzeniu Rady Ministrów z 10 września 2019 r. w sprawie przedsięwzięć
mogących znacząco oddziaływać na środowisko (Dz.U. z 2019 poz. 1839; dalej: rozporządzenie), który jest aktem wykonawczym do ustawy. (…)

Ale uwaga! Od tej reguły są dwa wyjątki. W przypadku przedsięwzięć mających na celu zapewnienie bezpieczeństwa oraz wpływających na obronność państwa oraz tych, które dążą do zapewnienia bezpieczeństwa ludności kraju, nie ma obowiązku uzyskania DŚU.

Ustawa wyraźnie wskazuje, w przypadku których przedsięwzięć inwestycyjnych konieczne jest przeprowadzenie postępowania w sprawie wydania DŚU. Są to m.in.:

• decyzja o pozwoleniu na budowę,
• decyzja o zatwierdzeniu projektu zagospodarowania działki lub terenu
• lub projektu architektoniczno-budowlanego oraz decyzja o pozwoleniu na wznowienie robót budowlanych;
• decyzja o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu;
• decyzja określająca szczegółowe warunki wydobywania kopaliny wydawana na podstawie ustawy o zmianie ustawy – Prawo geologiczne i górnicze;
• pozwolenie wodnoprawne na regulację wód, pozwolenie wodnoprawne na wykonanie urządzeń wodnych oraz pozwolenie wodnoprawne na wydobywanie z wód kamienia, żwiru, piasku oraz innych materiałów wydawanych na podstawie ustawy – Prawo wodne;
• decyzja o zmianie lasu na użytek rolny wydawana na podstawie ustawy o lasach;
• decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej wydawana na podstawie ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych;
• decyzja o ustaleniu lokalizacji linii kolejowej wydawana na podstawie ustawy o transporcie kolejowym;
• decyzja o zezwoleniu na założenie lotniska wydawana na podstawie ustawy – Prawo lotnicze;
• zezwolenie na zbieranie odpadów,
• zezwolenie na przetwarzanie odpadów i zezwolenia na zbieranie i przetwarzanie odpadów wydawanych na podstawie ustawy o odpadach.

Uwaga! Dla powyższych przedsięwzięć postępowanie związane z wydaniem DŚU stanowi etap wstępny do dalszego procesu inwestycyjnego. Bez niego
gmina ani inny uprawniony organ nie mogą wydać decyzji o budowie, zagospodarowaniu terenu, prowadzaniu danej działalności itp. (…)

Pełna treść artykułu dostępna jest w dodatku Dziennika Gazety Prawnej „Samorząd i Administracja” z dn. 14 kwietnia 2021 roku.