Arbitraż dla biznesu tani i szybki

Jeszcze kilka lat temu mało kto interesował się arbitrażem. Teraz jego popularność w Polsce rośnie z roku na rok. Rośnie liczba sporów oddawanych przez przedsiębiorców do arbitrażu, ilości publikacji i inicjatyw wspieranych m.in. przez Ministerstwo Gospodarki.

Arbitraż sprawdza się m.in. w przypadku skomplikowanych sporów, o międzynarodowym charakterze, jak również w rozstrzyganiu sporów prostszych, o niższej wartości przedmiotu sporu. Istotną zaletą jest tzw. profesjonalizm arbitrażu, który oznacza specjalizację i doświadczenie arbitra w materii, której dotyczy dany spór. Przykładowo, spory budowlane rozstrzygają prawnicy budowlani posiadający odpowiednią wiedzę techniczną lub doświadczenie z zakresu prowadzenia inwestycji budowlanej nabywane w trakcie trwania projektów, a nie tylko na sali sądowej. Spory natury finansowej trafiają do osób znających funkcjonowanie rynków, meandry bankowe czy tajniki księgowości. Arbitraż wygrywa również w relacjach międzynarodowych. Strony międzynarodowej umowy rzadko decydują się na poddanie ewentualnych sporów pod rozstrzygnięcie sądu powszechnego jednego z państw ich pochodzenia.

Arbitraż sprawdza się również w przypadku sporów mniejszych. Termin wydania rozstrzygnięcia jest tu wyraźnie krótszy od czasu trwania standardowego postępowania sądowego. Z uwagi na koncentrację postępowania dowodowego, zwyczaj przeprowadzania jednej rozprawy oraz jednoinstancyjność arbitrażu, rozstrzygnięcie jest do uzyskania nawet w ciągu roku, podczas gdy postępowania sądowe mogą trwać kilka lat. Przykładowo, w Sądzie Arbitrażowym Lewiatan średni okres rozstrzygnięcia sprawy od powołania zespołu orzekającego do wydania wyroku to zaledwie 5 miesięcy.

Warto również wspomnieć o kosztach arbitrażu. Arbitraż o wartości przedmiotu sporu od 0,5 do 5 mln zl w dwóch czołowych polskich sądach arbitrażowych jest tańszy od sądu powszechnego nawet o kilkadziesiąt procent. Powyżej tej kwoty, ze względu na ograniczoną stawkę opłaty sądowej do 100 tys. zł, faktycznie w sądzie może okazać się taniej. Przy kalkulacji kosztów postępowań sądowych nie bierze się jednak pod uwagę kosztów ukrytych, tj. wieloletniego zamrożenia kapitału czy kosztów obsługi prawnej.

Arbitraż w Polsce nadal się rozwija i doskonali. Szereg zmian, mających bezpośredni wpływ na funkcjonowanie instytucji arbitrażu, wszedł w życie 1 stycznia 2016 r. Na wzór innych europejskich jurysdykcji trzystopniowe postępowania postarbitrażowe przekształcono w szybszą, dwustopniową procedurę. Rozpatrywanie skarg oraz wniosków zostało przekazane do właściwości sądów apelacyjnych. Skrócono również termin na wniesienie skargi o uchylenie wyroku sądu polubownego, który od 1 stycznia 2016 r. wynosi 2 miesiące.

W tym roku Sąd Arbitrażowy Lewiatan obchodzi swoje 10-lecie. W tym czasie sąd przyjął do rozpoznania ponad 260 spraw, arbitrzy wydali 180 wyroków. Strony w trakcie trwania postępowania zawarły 30 ugód, co stanowi wysoki odsetek w porównaniu z postępowaniami prowadzonymi przed sądami powszechnymi.