Były wspólnik nie ma zdolności upadłościowej

Stan faktyczny: M.S. na przełomie września i października 2006 r. złożył oświadczenie – przyjęte przez spółkę –o wystąpieniu ze spółki jawnej. W maju 2007 r. został złożony wniosek o ogłoszenie jej upadłości, a w dniach 22 października 2007 r. i 31 marca 2008 r. wnioski o ogłoszenie upadłości dłużnika M.S. złożyły wierzycielki M.Z. i K.R. Dłużnik domagał się ich oddalenia, podnosząc zarzut utraty zdolności upadłościowej wskutek wcześniejszego wystąpienia ze spółki. Wskazywał, że już 14 listopada 2006 r. został wykreślony z Krajowego Rejestru Sądowego jako wspólnik uprawniony do reprezentacji spółki. Sąd rejonowy postanowieniem z 14 kwietnia 2008 r. ogłosił upadłość M.S. Upadły je zaskarżył. Sąd okręgowy, rozpoznając jego zażalenie, skierował do Sądu Najwyższego pytanie prawne, czy wspólnik spółki jawnej, który wystąpił z tej spółki, ma zdolność upadłościową (…)

OPINIA PIOTRA SCHRAMMA, adwokata, wspólnika w Kancelarii GESSEL 
SN przesądził dwie kwestie istotne: wskazał, iż o zdolności upadłościowej byłego wspólnika spółki jawnej, który wystąpił ze spółki – decyduje stan z chwili orzekania przez sąd o kwestiach upadłości, nie zaś stan z chwili powstania zobowiązania. Wskazał też, że zdolność upadłościową należy ściśle odróżniać od odpowiedzialności wspólnika spółki jawnej, który wystąpił ze spółki, za zobowiązania tej spółki. Oba te zakresy nie wyłączają się również co do możliwości skierowania jednego roszczenia/wniosku przy jednoczesnym braku możliwości skierowania drugiego z nich. Sąd oparł się m.in. na treści art. 5 ust 3 pkt 2 p.u.n., wcześniej dokonując analizy, czy przepis ten dotyczy również byłego wspólnika spółki jawnej. Skoro jednak, przynajmniej według brzmienia art. 1 p.u.n. do 31 marca 2009 r., zdolność upadłościową posiadali przedsiębiorcy – to wyjątku od owej reguły ogólnej polegającego na tym, iż przepisy p.u.n. są stosowane też do wspólników osobowych spółek handlowych (art. 5 ust 3 pkt 2 p.u.n.) nie można stosować do osób, które status ten utraciły. O sprawie tej orzekał SN w czasie, gdy art. 1 u.p.u.n. nie przewidywał tzw. upadłości konsumenckiej. Nowela jednak rozszerzająca zakres podmiotów posiadających zdolność upadłościową pozostawałaby bez wpływu na ww. rozstrzygniecie, bowiem skoro mimo wprowadzenia zdolności upadłościowej osób fizycznych zgodnie z art. 1 ust 1 pkt 1 ppkt (b) p.u.n. pozostawiono nadal redakcję par. 5 ust. 3 pkt 2 p.u.n. w treści dotychczasowej, to w przypadku utraty przez wspólnika spółki prawa handlowego owego przymiotu, utraci on zdolność upadłościową, o jakiej mowa w art. 5 p.u.n.