Crowdfunding (częściowo) uregulowany

Za kilka dni wejdzie w życie unijne rozporządzenie, które wprowadza nowe obowiązki dla podmiotów pozyskujących kapitał w ramach finansowania społecznościowego oraz obejmuje ochroną osoby inwestujące w tego typu przedsięwzięcia.

Crowdfunding, czyli finansowanie społecznościowe, to coraz bardziej popularna forma pozyskiwania kapitału. Korzystają z niej obecnie głównie start-upy, ale wchodzące właśnie w życie regulacje mogą przyczynić się do większego zainteresowania tą alternatywną formą również wśród małych i średnich firm. Już 10 listopada 2021 r. wejdzie w życie rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/1503 z 7 października 2020 r. w sprawie europejskich dostawców usług finansowania społecznościowego dla przedsięwzięć gospodarczych (Dz.Urz. UE z 2020 r. L 347, s. 1; dalej: rozporządzenie). To pierwszy akt normatywny o zasięgu unijnym, który kompleksowo reguluje tematykę finansowania społecznościowego. Do tej pory kwestia crowdfundingu była częściowo uregulowana na poziomie krajowym w niektórych państwach członkowskich UE. W Polsce nie obowiązywały przepisy dotyczące crowdfundingu, a uczestnicy rynku bazowali w istotnym zakresie na stanowiskach publikowanych przez Urząd Komisji Nadzoru Finansowego. Obecnie trwają prace nad projektem polskiej ustawy o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych (dalej: projekt ustawy), która doprecyzuje unijne regulacje na poziomie krajowym o czym piszemy w dalszej części.

Dla kogo?

Nowe przepisy mają istotne znaczenie dla trzech grup podmiotów: przedsiębiorców poszukujących kapitału, inwestorów oraz dostawców usług finansowania społecznościowego. Podmiotami ubiegającymi się o pozyskanie finansowania mogą być przedsiębiorcy będący zarówno osobami fizycznymi, jak i osobami prawnymi.

Rozporządzenie obejmuje dwa rodzaje crowdfundingu: (1) inwestycyjny (ang. eąuity-based crowdfunding) oraz (2) dłużny (ang. crowdlending). To oznacza, że na podstawie rozporządzenia przedsiębiorca może ubiegać się o pozyskanie finansowania poprzez pożyczki udzielane przez inwestorów lub środki uzyskiwane w związku z emisją zbywalnych papierów wartościowych lub innych instrumentów dopuszczonych na potrzeby finansowania społecznościowego.

Limit ofert w ramach społecznych zbiórek

Rozporządzenie dopuszcza możliwość pozyskania w ramach ofert finansowania społecznościowego kwoty do 5 mln euro. Należy jednak podkreślić, że w Polsce do 10 listopada 2023 r. obowiązywać będzie limit 2,5 mln euro. Powyższe wynika z art. 49 rozporządzenia, który przewiduje tymczasowe odstępstwo od stosowania progu 5 mln euro w przypadku tych państw członkowskich, w których próg łącznej wartości, powyżej jakiego należy publikować prospekt zgodnie z rozporządzeniem (UE) 2017/1129 („rozporządzenie prospektowe”), wynosi poniżej 5 mln euro. W takich przypadkach rozporządzenie znajduje zastosowanie w wyżej przywołanym okresie przejściowym do ofert finansowania społecznościowego, których łączna wartość nie przekracza tego progu (a w Polsce dotychczasowa wysokość owego progu prospektowego dla emisji publicznych to właśnie 2,5 mln euro).

Jak liczyć limit? Niezależnie od tego, czy o mówimy o progu obowiązującym u nas przed 10 listopada 2023 r. czy po tej dacie, dokonując obliczenia wartości ofert finansowania społecznościowego, które mogą być przeprowadzane na podstawie rozporządzenia bez konieczności sporządzania prospektu, należy uwzględniać wartość ewentualnych podobnych ofert przeprowadzanych w okresie 12 miesięcy poprzedzających daną ofertę. Progi będą obliczane jako suma łącznej wartości (w okresie 12 miesięcy):

• ofert zbywalnych papierów wartościowych i instrumentów dopuszczonych na potrzeby finansowania społecznościowego,
• kwot pozyskanych w drodze pożyczek za pośrednictwem platformy finansowania społecznościowego przez konkretnego przedsiębiorcę, oraz
• łącznej wartości ofert publicznych zbywalnych papierów wartościowych złożonych przez ten podmiot jako oferującego na podstawie wyłączenia, o którym mowa w rozporządzeniu prospektowym.

Arkusz kluczowych informacji inwestycyjnych

Rozporządzenie wprowadza nowy rodzaj dokumentu, który już od 10 listopada stosowany ma być w ramach ofert finansowania społecznościowego. Chodzi o arkusz kluczowych informacji inwestycyjnych. Dokument ten zgodnie z art. 23 rozporządzenia jest sporządzany przez właściciela projektu poszukującego finansowania, a następnie musi być udostępniany przez dostawcę usług finansowania społecznościowego (czyli np. platformę crowdfundingową). Funkcjonalnie arkusz odpowiada dokumentom, które znane były np. inwestorom giełdowym z ustawy z 29 lipca 2005 r. o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych (Dz.U. z 2020 r. poz. 2090; ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 355), takim jak dokument informacyjny czy też memorandum informacyjne. Arkusz zawiera m.in.:

• informacje dotyczące właściciela projektu, jego działalności podstawowej,
• kluczowe roczne finansowe dane liczbowe i wskaźniki właściciela projektu za ostatnie trzy lata (jeżeli są dostępne),
• hiperłącze do najnowszego sprawozdania finansowego właściciela projektu (jeżeli jest dostępne),
• opis projektu obejmujący jego cel oraz jego główne cechy.

Ponadto musi zawierać informacje dotyczące pożyczki lub papierów wartościowych będących przedmiotem oferty, czynników ryzyka, praw inwestorów, opłat oraz mechanizmów dochodzenia roszczeń.

Arkusz musi być również opatrzony zastrzeżeniem prawnym, którego treść została wprost wskazana w art. 23 pkt 6 lit. b rozporządzenia. Treść zastrzeżenia prawnego ma informować inwestorów o braku zatwierdzenia arkusza kluczowych informacji inwestycyjnych przez właściwe organy nadzoru oraz o ryzyku częściowej lub całkowitej utraty zainwestowanych środków. Ponadto każdy arkusz musi być również opatrzony informacją o ryzyku związanym z nieobjęciem inwestowanych środków systemem gwarancji depozytów oraz ostrzeżeniem o tym, że nie jest to produkt oszczędnościowy, a środki przeznaczone na inwestycje nie powinny stanowić więcej niż 10 proc. majątku netto inwestora.

Obowiązek informowania o ryzyku

Rozporządzenie nakłada też na przedsiębiorców obowiązki związane z ochroną osób inwestujących w oferowane projekty. Przede wszystkim wszelkie informacje przekazywane klientom przez dostawców usług finansowania społecznościowego muszą być rzetelne, jasne i nie mogą wprowadzać w błąd. Chodzi tutaj m.in. o informacje na temat ich samych, kosztów, ryzyk finansowych i opłat związanych z usługami lub inwestycjami w zakresie finansowania społecznościowego, kryteriów wyboru projektów opartych na finansowaniu społecznościowym oraz na temat charakteru usług finansowania społecznościowego i ryzyk związanych z tymi usługami. Ponadto dostawcy usług finansowania społecznościowego mają informować swoich klientów, że ich usługi finansowania społecznościowego nie są objęte systemem gwarancji depozytów, a zbywalne papiery wartościowe lub instrumenty dopuszczone na potrzeby finansowania społecznościowego nabyte za pośrednictwem ich platformy finansowania społecznościowego nie są objęte systemem rekompensat dla inwestorów. (…)

Michał Wieliński
starszy prawnik, radca prawny
m.wielinski@gessel.pl

Pełna treść artykułu dostępna jest w Dzienniku Gazecie Prawnej z dn. 2.11.2021 r.