Kara umowna nie chroni gminy w każdej sytuacji
12.11.2014 Publikacje
Wójt przed wyborami miał otworzyć most. Wykonawca się jednak spóźnia. Tłumaczy, że to nie jest jego wina, bo okazało się, że są trudne warunki do wybudowania przeprawy. Czy gmina może się domagać odszkodowania za zwłokę?
Gminy należą do największych inwestorów budowalnych, a budowa dróg, mostów i innych obiektów pochłania miliardy złotych. W umowach najczęściej zawarte są klauzule o karach umownych. Często tworzą one jednak złudne poczucie komfortu.
Jeśli w umowie przyjęto typową konstrukcję kary, to jest ona zastrzegana tylko na wypadek zwłoki wykonawcy, a więc powstałej z jego winy (art. 483 par. 1 i art. 476 kodeksu cywilnego). Gdy wykaże, że nie mógł prowadzić prac z uwagi np. na złe warunki atmosferyczne, to gmina nie może żądać zapłaty.
Często kary umowne sięgają milionów złotych. Sądy mogą jednak dokonać ich miarkowania, tj. zmniejszenia na korzyść wykonawcy, jeżeli zobowiązanie zostało w znacznej części wykonane lub gdy kara umowna jest rażąco wygórowana (art 484 par. 2 k.c.).
W orzecznictwie trwa spór co do możliwości kumulacji kar umownych za opóźnienie oraz odstąpienie od umowy. Jednym z jego nurtów jest z kolei zakaz łączenia obu kar, co oznacza, że gmina po odstąpieniu od umowy nie może żądać kary za opóźnienie (wyrok Sądu Najwyższego z 18 lipca 2012 r, sygn. akt III CZP 39/12).
Znaczna wysokość kary umownej może zachwiać płynnością finansową wykonawcy. W rezultacie gmina zamiast ukończonego obiektu zostaje uwikłana w postępowanie upadłościowe, praktycznie tracąc możliwość pełnego zaspokojenia swoich roszczeń.
Z kar umownych nie należy jednak rezygnować. Trzeba jednak pamiętać, by więcej uwagi poświęcać indywidualizacji kontraktu. Gminie nie chodzi przecież o wejście w długoletni spór, ale o uzyskanie rezultatu prac. W tym celu pomocne może być uregulowanie w umowie: procesu podejmowania decyzji na budowie (np. powołanie komitetów sterujących), zasad współpracy inwestora i wykonawcy (np. zgłaszanie problemów), sposobu rozwiązywania sporów (np. na wzór FIDIC) oraz konstrukcji zabezpieczających gminę (np. odszkodowania gwarancyjnego).
Mogą Cię zainteresować
17.07.2024
Czy zatrudnienie przez Microsoft pracowników start-upów może być formą koncentracji ?
Czy zatrudnienie przez Microsoft pracowników start-upów może być formą koncentracji ? Zatrudnienie przez Microsoft pracowników start-upów jest badane jako możliwa fuz...
10.07.2024
Jedni idą na wakacje, a inni – na wojnę z gigantami cyfrowymi Microsoftem i Apple
W przypadku Microsoft - Komisja zarzuca Microsoft nadużycie pozycji dominującej na światowym rynku aplikacji SaaS poprzez związanie produktu do komunikacji i współpracy ...