Nowelizacja ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów

W dniu 18 stycznia 2015 r., po sześciomiesięcznym okresie vacatio legis, weszła w życie nowelizacja ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów. Liczne zmiany mają przede wszystkim na celu, w ocenie UOKiK, skuteczniejsze wykrywanie praktyk ograniczających konkurencję, zwiększenie ochrony konsumentów oraz uproszczenie i skrócenie niektórych procedur. Tym samym reforma wpłynie zasadniczo zarówno na praktykę w zakresie fuzji i przejęć, jak i na sytuację przedsiębiorców w ramach praktyk ograniczających konkurencję, a także słabszych uczestników rynku – konsumentów.

Co nowego w zakresie kontroli koncentracji? 

Zmiany odnośnie procedur koncentracyjnych są znaczące. Przede wszystkim z jednoetapowego postępowania trwającego zasadniczo maksymalnie 2 miesiące, postępowanie stanie się dwuetapowe. Pierwszy etap, trwający co do zasady 1 miesiąc, obejmować będzie sprawy proste, niewymagające przeprowadzania badania rynku i niebudzące wątpliwości co do ich wpływu na rynek. Natomiast w przypadku spraw szczególnie skomplikowanych, co do których istnieje uzasadnione prawdopodobieństwo istotnego ograniczenia konkurencji na rynku w wyniku dokonania koncentracji lub wymagających przeprowadzenia badania rynku ustawa przewiduje możliwość przejścia do kolejnego, 4–miesięcznego etapu postępowania. Według szacunków, zdecydowana większość postępowań zakończy się już na pierwszym etapie, jednak w pozostałych przypadkach czas ich trwania zdecydowanie się wydłuży, co może mieć wpływ na planowane transakcje.

Ponadto nowelizacja wprowadza nową instytucję, tzw. zastrzeżeń (competition concern) UOKiK. W toku postępowania UOKiK poinformuje przedsiębiorcę o swoich zastrzeżeniach dotyczących antykonkurencyjnych skutków planowanej koncentracji. Dzięki temu, jeszcze w toku sprawy strony poznają prawdopodobny kierunek rozstrzygnięcia i będą miały możliwość odniesienia się do stanowiska UOKiK przed wydaniem ostatecznej decyzji, w tym – do dokonania zmiany w zamierzonej transakcji. W praktyce zastrzeżenia będą stanowić etap poprzedzający przedstawienie warunków w ramach decyzji warunkowej. W ramach natomiast decyzji warunkowych, przedsiębiorca będzie mógł wnioskować o utajnienie części warunku, w której zawarte będą informacje na temat terminu w jakim przedsiębiorca ma się dostosować do wytycznych Prezesa UOKiK i przykładowo zbyć określone mienie. Z biznesowego punktu widzenia zmiana ta jest korzystna dla przedsiębiorców i ma chronić ich interesy, a także jest odpowiedzią na liczne postulaty przedsiębiorców.

Celem kolejnych zmian jest skupienie uwagi Prezesa UOKiK na tych koncentracjach, które mogą wywołać poważne antykonkurencyjne skutki, zaś odstąpienie od kontroli tych koncentracji, które konkurencji zagrozić raczej nie mogą. Zmiany te pociągają za sobą modyfikacje w zakresie liczenia obrotów dla potrzeb ustalenia obowiązku zgłoszenia zamiaru koncentracji, w szczególności poprzez: (i) nieuwzględnianie obrotu grupy kapitałowej zbywcy w przypadku przejęcia kontroli nad przedsiębiorcą lub nabywaniu części mienia innego przedsiębiorcy oraz rozszerzenie wyłączenia spod obowiązku zgłoszenia Prezesowi UOKiK na koncentracje polegające na połączeniu przedsiębiorców lub utworzeniu wspólnego przedsiębiorcy, gdy obrót żadnego z uczestników nie przekracza 10 mln euro w żadnym z 2 lat obrotowych poprzedzających koncentrację.

Zmiany w zakresie praktyk ograniczających konkurencję 

Przede wszystkim należy wskazać, że wydłużone zostały terminy przedawnienia praktyk, z jednego roku na 5 lat. Novum jest wprowadzenie instytucji leniency plus, zgodnie z którą przedsiębiorca, który złożył wniosek leniency (wniosek o odstąpienie od wymierzenia kary lub jej złagodzenie), ale nie udało mu się uzyskać odstąpienia od wymierzenia kary, będzie miał możliwość uzyskania dodatkowej redukcji kary (30%), w zamian za przekazanie informacji o innym, dotychczas nieznanym niedozwolonym porozumieniu. UOKiK liczy na wzrost wykrywalności niedozwolonych porozumień. Nową instytucją będzie również dobrowolne poddanie się karze (settlements) w ramach wykrycia przez UOKiK naruszenia zakazu praktyk ograniczających konkurencję. Przedsiębiorca uzyska tym samym 10% redukcję kary po spełnieniu określonych warunków. Jednocześnie, nowelizacja wprowadza odpowiedzialność osób fizycznychpełniących funkcje kierownicze za dopuszczenie do zawarcia nielegalnego porozumienia ograniczającego konkurencję. Kara będzie dotkliwa, bo do wysokości 2 mln zł. Postępowanie przeciwko osobom zarządzającym będzie prowadzone w ramach postępowania antymonopolowego wobec przedsiębiorcy. Co istotne, odpowiedzialność ta nie wygasa w dacie rozwiązania stosunku prawnego łączącego osobę zarządzającą i przedsiębiorcę – również byli pracownicy zarządzający będą mogli zostać ukarani.

Na nowelizacji skorzystają też konsumenci 

Nowelizacja przewiduje dodatkowe rozwiązania zabezpieczające interesy konsumentów. Jednym z nich jest instytucja publicznego ostrzegania przez Prezesa UOKiK o podejrzeniu naruszenia zbiorowych interesów konsumentów w przypadku stosowania przez przedsiębiorcę praktyki (np. reklamy wprowadzającej w błąd) skierowanej do szerokiego kręgu konsumentów, mogącej narazić konsumentów na znaczne straty finansowe lub niekorzystne skutki (art. 73a). Upublicznienie będzie mogło nastąpić po przeprowadzeniu postępowania wyjaśniającego. Tym samym konsument szybciej dowie się o możliwych nieprawidłowościach na rynku.

Powyższe to tylko niektóre zmiany wprowadzone przez nowelizację. Jej ocena będzie zależeć od praktyki rynkowej, jaka wyklaruje się na bazie nowych przepisów.

Kontakt:
Leszek Koziorowski – wspólnik, radca prawny
tel. 22 318 69 03, e-mail: l.koziorowski@gessel.pl

Monika Wołoszka– radca prawny, managing associate
tel. 22 318 69 93, e-mail: m.woloszka@gessel.pl