Pora nocna nie jest dla ciężarnej

Zgodnie z art. 178 § 1 k.p. pracownicy w ciąży nie wolno zatrudniać w godzinach nadliczbowych ani w porze nocnej. Jest to zakaz bezwzględny i nie można go naruszyć nawet za zgodą pracownicy. W przeciwnym razie pracodawca naraża się na zarzut popełnienia wykroczenia z art. 281 pkt 5 k.p. zagrożonego karą grzywny od tysiąca do 30 tys. zł.

Pracodawca zatrudniający pracownicę w porze nocnej jest obowiązany na okres jej ciąży zmienić rozkład czasu pracy w sposób umożliwiający wykonywanie pracy poza porą nocną, a jeżeli jest to niemożliwe lub niecelowe, przenieść ją do innej pracy, której wykonywanie nie wymaga pracy w porze nocnej.

Gdy pracodawca nie ma takich możliwości, jest obowiązany zwolnić pracownicę na czas niezbędny z obowiązku świadczenia pracy. Działania te nie mogą jednak pogorszyć sytuacji pracownicy w zakresie wynagrodzenia. Gdyby przeniesienie do innej pracy lub zmiana godzin wiązały się z obniżeniem wynagrodzenia, przysługuje jej dodatek wyrównawczy, a w przypadku zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy zachowuje ona prawo do dotychczasowego wynagrodzenia.

Pracownicy w ciąży nie wolno bez jej zgody delegować poza stałe miejsce pracy ani zatrudniać w systemie przerywanego czasu pracy, chyba że wyrazi na to zgodę.

Czas pracy pracownicy w ciąży zatrudnionej w równoważnym systemie czasu pracy, przy pracy w ruchu ciągłym, w systemie skróconego tygodnia pracy, w systemie pracy weekendowej – a więc w systemach przewidujących możliwość przedłużenia dobowego wymiaru czasu pracy ponad osiem godzin – nie może przekraczać ośmiu godzin. Pracownica zachowuje jednak prawo do wynagrodzenia za czas nieprzepracowany w związku ze zmniejszeniem z tego powodu wymiaru jej czasu pracy.

Pracodawcy powinni również pamiętać o rozporządzeniu Rady Ministrów z 10 września 1996 r. w sprawie wykazu prac szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet, które wprowadzają ograniczenia co do czasu pracy kobiet w ciąży przy wykonywaniu niektórych prac. Przykładowo do szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet w ciąży zalicza się:

• prace przy obsłudze monitorów ekranowych – powyżej czterech godzin na dobę,
• prace w pozycji stojącej łącznie ponad trzy godziny w czasie zmiany roboczej.

Pracodawca obowiązany jest dostosować warunki pracy do wymagań określonych w tych przepisach lub tak ograniczyć czas pracy, aby wyeliminować zagrożenia dla zdrowia czy bezpieczeństwa pracownicy. Jeżeli dostosowanie warunków pracy na dotychczasowym stanowisku lub skrócenie czasu pracy jest niemożliwe lub niecelowe, to pracodawca jest obowiązany przenieść pracownicę do innej pracy, a w razie braku takiej możliwości zwolnić ją na czas niezbędny z obowiązku świadczenia pracy, oczywiście z zachowaniem dotychczasowego wynagrodzenia.