Powództwo wekslowe – cechy charakterystyczne

Ewolucja Instytucji Polskiego Prawa Papierów Wartościowych. W 80-lecie Prawa wekslowego z dnia 28 kwietnia 1936 r. pod red. J. Mojak, J. Widło, A. Żywicka., 2017-01-24

„Uwagi wstępne”

80-letni czas obowiązywania ustawy z dnia 28 kwietnia 1936 r. – Prawo wekslowe [1] skłania do refleksji na temat funkcjonowania tych regulacji dziś i dzisiejszej praktyki w zakresie dochodzenia praw z weksla w postępowaniu przed sądami powszechnymi. Pomimo, że weksel, jest dla wierzyciela instrumentem atrakcyjnym przede wszystkim z punktu widzenia dogodności dochodzenia należności na drodze sądowej, nie jest szeroko obecnie stosowany w obrocie, a przynajmniej nie jest to widoczne w ilości tego typu spraw kierowanych do sądów powszechnych [2].

Przyczyny takiego stanu rzeczy jest wiele, wśród nich znajdują się najprawdopodobniej: sformalizowana forma samego weksla, nieznajomość techniki posługiwania się wekslem, swoista „nieufność” przedsiębiorców do instytucji weksla. Nie bez znaczenia pozostają tu pojawiające się doniesienia medialne o wykorzystaniu weksli w sposób nieuczciwy. Jedną z przyczyn wydaje się też być obawa nawet wśród praktykujących prawników przed popełnieniem błędów mogących narazić na szkodę i odpowiedzialność względem mandanta [3].

Z powyższych względów w powszechnym przekonaniu weksel występuje jako instrument trudny w użyciu o skomplikowanych i wysokich wymogach formalnych zarówno w zakresie jego wystawienia, jak i posługiwania się nim w obrocie a także na etapie wykorzystania weksla przed sądem. Tymczasem, po uwzględnieniu pewnych osobliwości, jest to niezwykle dogodny sposób dochodzenia należności dla remitenta czy dalszych wierzycieli wekslowych. Jak w tym względzie celnie wskazał K. Piasecki „zalety weksla traktowanego jako środek zabezpieczenia wierzytelności materializują się w dużym stopniu w sferze procesowej.” [4] Dlatego też dobrze, że pomimo powyższych obaw w praktyce na powrót po transformacji ustrojowej jest odsetek spraw, w których wierzyciele dochodzą praw z weksli.

W odniesieniu natomiast do samego powództwa obejmującego roszczenia wekslowe można – poza wskazaniem typowych cech, jakimi charakteryzuje się powództwo w postępowaniu nakazowym – poczynić kilka uwag charakterystycznych tylko dla tego rodzaju skargi sądowej. Niniejszy artykuł ma za zadanie wskazać te cechy typowe, nie bez indykacji dobrodziejstw takiej drogi postępowania dla wierzyciela – powoda.

[1] Ustawa z dnia 28 kwietnia 1936 r. – Prawo wekslowe, Dz. U. 2016 r., poz. 160

[2] Brak danych dotyczących ilości nakazów zapłaty z weksli w ramach statystyk prowadzonych przez Wydział Statystycznej Informacji Zarządczej Ministerstwa Sprawiedliwości, jednak można szacować, że jest to ok. kilku procent spraw w postępowaniu nakazowym każdego roku, a więc – przykładowo w wypadku Sądu Okręgowego w Warszawie kilkanaście do kilkudziesięciu spraw rocznie (dane za 2015 r. – 944 nakazy zapłaty wydane w postępowaniu nakazowym w pionie gospodarczym i 115 w wydziałach cywilnych – dane na podstawie sprawozdania MS-S19o)

[3] Jako przykład takiej sytuacji należy wskazać głośny wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 czerwca 2010 r., sygn. akt: I CSK 481/09, SIP Lex nr 607235 dotyczący odpowiedzialności pełnomocnika za nieprawidłowości w wypełnieniu weksla

[4] K. Piasecki, Zagadnienia procesowe weksla. Ogólne zagadnienia postępowania nakazowego, PPW 2001, Nr 10, s. 3-13