Powszechna dematerializacja akcji, czyli między zabiegiem technicznym a rewolucją cyfrową

Prof. dr hab. Marek Michalski jest autorem artykułu „Powszechna dematerializacja akcji, czyli między zabiegiem technicznym a rewolucją cyfrową”, który ukazał się w najnowszym wydaniu miesięcznika „Przegląd Prawa Handlowego” (2/2021).

Zmiany, które przewiduje nowelizacja Kodeksu spółek handlowych[1] z 30.08.2019 r.[2], mają – wbrew temu, co chcieliby widzieć w tym procesie niektórzy autorzy sprowadzający dematerializację do procesu czysto technicznego – znaczenie wręcz fundamentalne, jako że prowadzą do jakościowego, ale i kardynalnego przeformatowania natury jurydycznej spółki akcyjnej. Natura tych zmian nie tylko, że każe na nowo spojrzeć na spółkę akcyjną jako sprawny wehikuł korporacyjno-kapitałowy[3], który w XIX w. stał się swoistym symbolem i znakiem rozpoznawczym rozwijającego się dynamicznie wówczas kapitalizmu przemysłowego, ale dzisiaj nie tracąc swojej żywotności, wpisuje się w wzmagający się aktualnie trend zmian dopasowujących strukturę instytucjonalną do nowej rzeczywistości, jaką niesie rewolucja cyfrowa. Zachowawcze poglądy, widzące tutaj jedynie techniczne korekty i odmawiające tym zmianom doniosłości, zdają się powtarzać owo sławetne „rien” z pamiętników Ludwika XVI, które pojawiło się pod datą 14 lipca[4]. Różnie można oceniać wprowadzane zmiany przewidujące powszechną dematerializację akcji, lecz nawet krytyczne ujęcie co niektórych z nich[5] – a z perspektywy dociekań naukowych jest bardziej niż oczywista konieczność – nie może być odczytywane jako ich kontestowanie, gdyż oznaczałoby to niezgodę na proces społeczny, który sam w sobie jest obiektem badań prowadzonych także przez naukę prawa. O tym, że powyższe zmiany – mimo że niekiedy obarczone błędami czy niezbyt przemyślane – wpisują się w ten trend rewolucji cyfrowej, a może nawet pozycjonują prawo papierów wartościowych w jego awangardzie, stanowi poniższy tekst[6].

Pełna treść artykułu dostępna jest w miesięczniku naukowym „Przegląd Prawa Handlowego” (2/2021). 

prof. dr hab. Marek Michalski
of counsel
m.michalski@gessel.pl

[1] Ustawa z 15.09.2000 r. – Kodeks spółek handlowych (Dz.U. z 2020 r. poz. 1526 ze zm.) – dalej k.s.h.

[2] Dz.U. poz. 1798 ze zm. – dalej nowelizacja.

[3] Por. przede wszystkim P. Bryłowski, A. Kidyba, Kategoria interesu w kodeksie spółek handlowych, „Przegląd Prawa Handlowego” 2005/10, s. 8, a także M. Michalski, Spółka akcyjna, Warszawa 2014, s. 32 i n., także I. Gębusia, Interes spółki w prawie polskim i europejskim, Warszawa 2017, s. 24 i n.

[4] Na marginesie autor doskonale pamięta, że chodziło o pamiętniki myśliwskie.

[5] Por. zwłaszcza M. Michalski, Uwagi krytyczne w zakresie zniesienia anonimowości jako cechy konstytutywnej spółki akcyjnej, „Przegląd Prawa Handlowego” 2020/3, s. 4 i n.

[6] Pogłębiona i wieloaspektowa analiza zjawiska powszechnej dematerializacji akcji jako zjawiska nie tylko prawnego, ale także technologiczno-cywilizacyjnego, a nawet kulturowego dokonana została w książce J. Dąbrowskiej, M. Michalskiego, Powszechna dematerializacja akcji, czyli modernizacja konstrukcji spółki akcyjnej, red. M. Michalski, Warszawa 2021 (w druku).