Prace legislacyjne nad projektem założeń projektu ustawy o zarządzających alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi

Z dniem 22 lipca 2013 roku upłynął termin, w którym do prawa krajowego państw członkowskich Unii Europejskiej powinny zostać wprowadzone postanowienia Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/61/UE z dnia 8 czerwca 2011 r. w sprawie zarządzających alternatywami funduszami inwestycyjnymi i zmiany dyrektyw 2003/41/WE i 2009/65/WE oraz rozporządzeń (WE) nr 1060/2009 i (UE) nr 1095/2010 [dalej „Dyrektywa UE”]. Dyrektywa UE stwarza dla państw członkowskich ramy prawne regulujące nadzór wewnętrzny i zewnętrzny oraz funkcjonowanie podmiotów zarządzających tzw. alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi („AFI”) w celu monitorowania i nadzorowania ryzyka, jakie mogą generować zarządzający takimi funduszami dla stabilności finansowej oraz inwestorów, kontrahentów i innych uczestników rynku finansowego.

Powyższy termin implementacji Dyrektywy UE obowiązywał również Rzeczpospolitą Polską, jednakże został on przez Polskę naruszony, bowiem przed jego upływem nie doszło do uchwalenia i ogłoszenia ustawy. Przedmiotem trwających obecnie prac legislacyjnych nie jest natomiast stosowny, rządowy projekt ustawy o zarządzających alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi („ZAFI”), lecz projekt założeń do projektu takiej ustawy („Założenia”).

Dyrektywa UE, określając wspólne wymogi dotyczące wydawania zezwoleń i nadzoru nad ZAFI, służy identyfikacji istniejących ZAFI w systemach prawnych państw członkowskich, natomiast sama nie stanowi podstawy do kreowania nowych form prawnych ZAFI. Zgodnie z Dyrektywą UE, przez ZAFI rozumie się osobę prawną, której stała działalność polega na zarządzaniu jednym lub większą liczbą AFI, z kolei AFI jest definiowane jako przedsiębiorstwo zbiorowego inwestowania, które: (i) pozyskuje kapitał od wielu inwestorów z myślą o inwestowaniu go zgodnie z określoną polityką inwestycyjną z korzyścią dla tych inwestorów oraz (ii) nie ma charakteru tzw. UCITS, tj. nie jest podmiotem, którego działalność wymaga zezwolenia na mocy art. 5 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/65/WE z dnia 13 lipca 2009 r. w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS).

Istotą Założeń jest objęcie przepisami projektowanej ustawy o ZAFI podmiotów funkcjonujących w obrocie na polskim rynku, których działalność jest tożsama z działalnością ZAFI. Mając na uwadze przyjętą definicję AFI, Założenia wskazują, że w polskim porządku prawnym za AFI należy przede wszystkim uznać specjalistyczne fundusze inwestycyjne otwarte („SFIO”) oraz fundusze inwestycyjne zamknięte („FIZ”), wobec czego pojęcie ZAFI obejmuje zarządzające takimi funduszami towarzystwa funduszy inwestycyjnych („TFI”). Zwracamy jednak uwagę, że jako ZAFI będą także kwalifikowane spółki kapitałowe w rozumieniu Kodeksu spółek handlowych, a więc  spółki z o.o. oraz akcyjne, jeżeli pozyskują kapitał od wielu inwestorów z zamiarem inwestowania go zgodnie z określoną polityką inwestycyjną z korzyścią dla tych inwestorów.

W związku z powyższą identyfikacją ZAFI, Założenia przewidują, że przedmiotem projektowanej ustawy o ZAFI będzie zarówno autonomiczna regulacja dotycząca funkcjonowania ZAFI niebędących TFI, jak i wprowadzenie zmian w obowiązującej ustawie z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych („Ustawa o Funduszach”) w zakresie licencjonowania i nadzoru nad TFI. Autonomiczna ustawa projektowana na podstawie Założeń powinna w szczególności określać:

1. zakres podmiotowy regulacji, z uwzględnieniem przewidzianych Dyrektywą UE wyłączeń;
2. wymóg prowadzenia działalności przez krajowych ZAFI na podstawie wcześniej uzyskanego zezwolenia Komisji Nadzoru Finansowego („KNF”);
3. warunki prowadzenia działalności przez ZAFI, w tym obowiązek opracowania polityki wynagrodzeń, zapobiegania występowaniu konfliktów interesów i ochrony informacji;
4. zarządzanie ryzykiem oraz wymogi organizacyjne;
5. zasady powierzania innym podmiotom czynności związanych z działalnością prowadzoną przez ZAFI;
6. zasady wyznaczania depozytariusza AFI;
7. obowiązki informacyjne ZAFI;
8. obowiązki ZAFI wynikające z przejęcia kontroli nad spółkami nienotowanymi na rynku regulowanym i emitentami;
9. zasady wprowadzania przez ZAFI praw uczestnictwa AFI do obrotu;
10. tworzenie oddziałów i wykonywanie działalności przez ZAFI niebędących towarzystwami funduszy inwestycyjnych na terytorium państw członkowskich;
11. rozwiązania dotyczące nadzoru, sankcji oraz tajemnicy zawodowej.

W przypadku zainteresowania szczegółowym omówieniem propozycji rozwiązań zawartych w  Założeniach, zachęcamy do kontaktu z Kancelarią.