Precedensowy przypadek ukarania przez KNF członków rady nadzorczej spółki publicznej za naruszenie obowiązków informacyjnych przez tę spółkę

Od lat istnieją w ustawie o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach („Ustawa”) przepisy art. 96 ust. 6 i 6a, umożliwiające Komisji Nadzoru Finansowego („KNF”) wymierzenie kary pieniężnej członkom zarządu i rady nadzorczej spółki publicznej w przypadku uprzedniego stwierdzenia w decyzji administracyjnej naruszenia ciążących na takiej spółce obowiązków wynikających zarówno z Ustawy, w tym obowiązków informacyjnych w zakresie przekazywania raportów bieżących i okresowych, jak i z regulacji MAR.

Do niedawna jednak, w praktyce działania KNF uchybienia w wykonywaniu przez spółki publiczne obowiązków informacyjnych skutkowały nałożeniem kar pieniężnych na członków zarządów tych spółek, natomiast sankcje takie nie dotykały członków rad nadzorczych. Należy odnotować zmianę tego stanu rzeczy w związku z faktem opublikowania w ub. tygodniu komunikatu KNF (dostępnego TUTAJ) o wydaniu w dniu 12.03.2021 r. decyzji nakładających na dwóch członków rady nadzorczej spółki publicznej kary pieniężne w wysokości odpowiednio 50.000 i 30.000 zł (przy górnej granicy ustawowego zagrożenia na poziomie 100.000 zł). Powodem ukarania tych członków rady było rażące niedopełnienie obowiązków informacyjnych przez spółkę, polegających na nieopublikowaniu – w okresie pełnienia przez nich funkcji w radzie nadzorczej – łącznie siedmiu raportów okresowych, co stało się podstawą zastosowania przez KNF, mocą decyzji z dnia 24.09.2019 r., sankcji w postaci nałożenia na spółkę kary pieniężnej w wysokości 500.000 zł oraz kary wykluczenia papierów wartościowych Spółki z obrotu na rynku regulowanym.

Należy zauważyć, że o ile w przypadku członków zarządu dla ukarania ich karą pieniężną wystarczające jest, aby wobec spółki, w której zarządzie zasiadali oni w okresie wystąpienia naruszenia prawa, uprzednio wydana decyzja KNF stwierdzała po stronie spółki „zwykłe” naruszenie obowiązków informacyjnych (art. 96 ust. 6 Ustawy), o tyle zastosowanie kary pieniężnej względem członków rady nadzorczej jest dopuszczalne wyłącznie w przypadku, gdy naruszenie obowiązków informacyjnych jest „rażące” (art. 96 ust. 6a Ustawy). Zróżnicowanie to sprawia, że warunkiem koniecznym dla powstania możliwości ukarania członków rady nadzorczej jest znaczna waga uchybień popełnionych przez spółkę, co musi zostać w sposób jednoznaczny wskazane w decyzji wydanej wobec spółki. W oparciu o poglądy prezentowane w piśmiennictwie i doktrynie, można w uproszczeniu przyjąć, że za rażące naruszenie obowiązków informacyjnych należy uznawać zachowania spółki, w przypadku których zachodzi ewidentna sprzeczność z obowiązującymi przepisami prawa, a naruszenie było wynikiem świadomego postępowania, nie miało jednorazowego charakteru lub wywołało skutki o znacznym stopniu szkodliwości.

Fakt wydania decyzji KNF o ukaraniu członków rady nadzorczej w sytuacji kilkukrotnego uchybienia obowiązkowi publikacji raportów okresowych spółki wskazuje na możliwość kształtowania się w działalności KNF tendencji do kierowania sankcji wobec członków rady, niezależnie od ponoszenia tego rodzaju odpowiedzialności również przez członków zarządu.

W tym kontekście, w praktyce funkcjonowania spółek publicznych szczególnego znaczenia nabiera dbałość ze strony członków ich organów k o należyte monitorowanie i identyfikowanie zdarzeń mogących rodzić ryzyko zaistnienia stanu naruszenia prawa, który w konsekwencji może skutkować poniesieniem osobistej odpowiedzialności administracyjnej przez poszczególne osoby wchodzące w skład tych organów. Mimo ustawowej właściwości zarządu w zakresie reprezentacji i prowadzenia spraw spółki, rada nadzorcza powinna być również postrzegana jako organ, który z mocy własnych kompetencji jest władny na bieżąco monitorować i egzekwować prawidłowe wywiązywanie się spółki z obowiązków informacyjnych. Wymaga to zapewnienia odpowiednej znajomości przez członków rad nadzorczych poszczególnych wymogów spoczywających na samych spółkach, tak aby możliwe było dochowanie przez nich najwyższej staranności w podejmowanych działaniach, co pozwoli na wyeliminowanie ryzyka popełnienia uchybień, których konsekwencją byłyby sankcje KNF. Jak stwierdza KNF w ww. komunikacie, wymóg realizowania monitoringu postępowania zarządu nakazuje zapewnienie stałego nadzoru ze strony rady: „Wykluczone tym samym jest, aby miał on charakter incydentalny. Nadzór nie może być wybiórczy i ograniczać się np. wyłącznie do weryfikacji sprawozdań finansowych spółki lub nie być realizowany w żadnym zakresie. Na radzie nadzorczej spoczywa również obowiązek działania w celu usunięcia nieprawidłowości wykrytych podczas bieżącej kontroli działalności spółki akcyjnej. Rada nadzorcza w spółce publicznej powinna być jej aktywnym organem”.
Co więcej, nie wchodzi w grę możliwość uniknięcia odpowiedzialności administracyjnej z powołaniem się na podział obowiązków związanych ze sprawowaniem stałego nadzoru i kontroli pomiędzy poszczególnymi członkami rady – obciążają one w równym stopniu wszystkich jej członków, nawet mimo wprowadzenia podziału zadań w ramach regulacji wewnętrznych dotyczących działania rady.

Jeśli jakiekolwiek zagadnienia związane z powyżej przedstawionymi regulacjami wymagają bliższych wyjaśnień lub budzą Państwa wątpliwości, prawnicy Kancelarii GESSEL pozostają do Państwa dyspozycji.

W przypadku pytań lub wątpliwości zapraszamy do kontaktu z:

Leszek Koziorowski wspólnik, radca prawny l.koziorowski@gessel.pl	Tomasz Drągowski of counsel, radca prawny t.dragowski@gessel.pl