Prezes UOKiK: koniec pobłażliwości, także dla sieci handlowych. Teraz pora na kary

Organ nadzorczy zmienia politykę

Właśnie prezes UOKiK nałożył pierwszą karę za nieuczciwe wykorzystywanie przewagi kontraktowej. W dodatku najwyższą możliwą. I zapowiada, że po sankcje będzie teraz sięgał częściej.

8,3 mln zł – taką karę otrzymał T.B. Fruit Polska za złamanie zakazu stosowania praktyk nieuczciwie wykorzystujących przewagę rynkową. To jedna z największych w Polsce firm skupujących owoce i produkujących koncentrat jabłkowy, jest częścią europejskiej grupy należącej do Francoso Corporation; przetwarza również wiśnie, maliny, aronię, truskawki oraz czarne porzeczki. Urząd ustalił, że przedsiębiorca nie dotrzymywał ustalonych przez siebie terminów płatności. (…) To pierwsza kara finansowa nałożona na podstawie ustawy z 15 grudnia 2016 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwemu wykorzystywaniu przewagi kontraktowej w obrocie produktami rolnymi i spożywczymi (Dz.U. z 2017 r. poz. 67 ze zm.). I jednocześnie w maksymalnej wysokości, jaką można nałożyć za takie praktyki na podstawie obowiązującej od ponad dwóch lat ustawy. Kara stanowi 3 proc. ubiegłorocznego obrotu spółki. Decyzja nie jest prawomocna, przysługuje od niej odwołanie do sądu. (…)

Urząd mówi: „dość”

(…) W ocenie ekspertów urząd dotychczas był rzeczywiście dość łagodny wobec przedsiębiorców. Do tej pory wydano sześć decyzji, ale były to decyzje zobowiązaniowe. – Firmy zobowiązywały się do zmiany umów, a urząd nie nakładał kary – mówi Bernadeta Kasztelan-Świetlik z kanclearii GESSEL, była wiceprezes UOKiK. Jej zdaniem takie rozwiązania są dobre dla rynku, bo przedsiębiorca zmieniał sposób działania praktycznie „od ręki”, nie czekając – czasem po kilka lat – na uprawomocnienie decyzji (patrz opinia Bernadety Kasztelan-Świetlik). Tak było m.in. w sprawach dotyczących firm: Cykoria (decyzja prezesa UOKiK nr RBG – 3/2018 z 5 marca 2018 r.), Real (decyzja nr RBG – 11/2019 z 22 lipca 2019 r.), Sudzucker (decyzja nr RBG – 7/2019 z 26 kwietnia 2019 r.). We wszystkich tych przypadkach przedsiębiorcy dobrowolnie zobowiązywali się do szybkiej zmiany praktyki i poprawy sytuacji swoich kontrahentów. Dlatego unikali kary finansowej (patrz ramka „Jakie decyzje wydawał do tej pory prezes UOKiK”). (…)

Mieszane oceny

Choć prawnicy, w tym byli wiceprezesi UOKiK, dotychczasowe liberalne podejście prezesa chwalą, to okazuje się, że nie wszyscy są zadowoleni. Ostatnią konferencję prasową, na której prezes ogłaszał swoją decyzję o karze, zakłóciło nagłe wtargnięcie grupy działaczy AgroUnii, którzy twierdzą, że reprezentują m.in. sadowników. Zarzucili prezesowi nieudolność. – Prezes już rok temu powinien nałożyć kary – grzmiał szef tej organizacji. (…)

Nadzór rusza na markety

Eksperci zgodnie zauważają, że UOKiK skupia uwagę nie tylko na relacjach dostawcy – przetwórcy. Jego ostrze zaczyna być wymierzone także w sieci handlowe, o czym świadczy m.in. postępowanie wszczęte przeciwko Biedronce.

Głośnym echem wśród przedsiębiorców i prawników odbiła się informacja o wszczęciu postępowania przeciwko Jeronimo Martins Polska – spółce, do której należy Biedronka, największa sieć sklepów dyskontowych w Polsce. Prezes UOKiK 25 września poinformował, że od czerwca 2019 r. po przeprowadzonej wówczas kontroli prowadzi wobec sieci postępowanie. (…)

Eksperci zauważają też, że zakres tematyczny postępowania wykracza poza kwestie związane z terminami płatności. – Jak wynika z komunikatu UOKiK, w przypadku Biedronki zarzut nie dotyczy terminów płatności, ale stosowanych rabatów. Zapowiada się ciekawa sprawa, bo polityka rabatowania to kwestia dość skomplikowana i ocena jej prawidłowości zależy od wielu czynników – mówi Bernadeta Kasztelan-Świetlik.

OPINIE EKSPERTÓW

 

Ugodowe rozwiązanie jest dobre dla wszystkich

Bernadeta Kasztelan-Świetlik, z kancelarii GESSEL, była wiceprezes UOKiK

 

Ustawa o przewadze kontraktowej obowiązuje od ponad dwóch lat i w tym czasie UOKiK starał się aktywnie egzekwować jej przepisy zarówno w ramach działań miękkich, jak i w drodze wydawanych decyzji zobowiązujących. Przedsiębiorcy zmieniali treść umów z dostawcami i to bez konieczności prowadzenia długich postępowaniach sądowych. To niewątpliwie sukces urzędu i nie ukrywam, że od zawsze byłam zwolennikiem tego typu działań. Takie rozwiązania są dobre i dla rynku, bo przedsiębiorca zmienia sposób działania praktycznie od ręki, nie czekając na uprawomocnienie decyzji, i dla Urzędu – bo jego szczupłe zasoby osobowe mogą być efektywniej wykorzystane.

Z wypowiedzi prezesa UOKiK wynika, że jeżeli przedsiębiorca dobrowolnie chce zmienić swoją praktykę i szybko wprowadzić korzystne dla kontrahentów rozwiązania, to UOKiK rezygnuje z kary finansowej. W innym przypadku nakłada surowe kary, jak np., na spółkę T.B. Fruit Polska. Czy także sprawa Biedronki skończy się decyzją zobowiązującą? Trudno na tym etapie to przewidzieć, choć Biedronka w swoim komunikacie deklaruje chęć współpracy z urzędem. Nałożona na T.B. Fruit Polska kara jest kolejnym sygnałem dla przedsiębiorców, aby ponownie pochylili się nad warunkami swoich umów z dostawcami. Tym bardziej że przepisy ustawy o przewadze kontraktowej zostały znowelizowane i urzędowi łatwiej będzie stawiać zarzuty.