Raport Fuzje i przejęcia z miesięcznika Twój Biznes

ANALIZA PRAWNA 
Trudno sobie wyobrazić przeprowadzenie transakcji typu M&A bez gruntownego poznania przedsiębiorstwa, które jest celem inwestycyjnym transakcji. Zainteresowanie potencjalnego inwestora stanem nabywanej firmy bądź stanem spółki, w której zamierza uczestniczyć kapitałowo wydaje się oczywiste.

W pewnych sytuacjach jednak takie badanie przeprowadzane jest na zlecenie sprzedającego, który z różnych przyczyn pragnie pozyskać aktualną, obiektywną wiedzę o swojej firmie. Może wówczas spojrzeć na nowo na swoje przedsiębiorstwo z perspektywy inwestora, zweryfikować stan prawny, wykryć kwestie, które mogą wymagać naprawienia lub wyjaśnienia przed transakcją.

Analiza związana z transakcją typu M&A obejmuje z reguły wszystkie istotne aspekty funkcjonowania spółki. Badaniu podlega jej sytuacja finansowa, ekonomiczna, podatkowa, jej zasoby techniczne i technologiczne, a także w najszerszym rozumieniu jej stan prawny.

Badanie prawne ma za zadanie dostarczenie bieżącej i rzetelnej wiedzy na temat stanu prawnego spółki. Wydaje się, że podstawowym celem takiego badania jest wykrycie potencjalnych obszarów ryzyka, związanych z ewentualną transakcją, jej przebiegiem i skutkami. Bardzo ważne jest także ustalenie, na jak najwcześniejszym, możliwym etapie, wszelkich okoliczności, które mogą mieć wpływ na możliwość przeprowadzenia transakcji, jej kształt, czas przeprowadzenia lub harmonogram.

Specyficznym typem jest „vendors due diligence”, które na zlecenie spółki przygotowuje obiektywny doradca. Po złożeniu przez autora analizy stosownych oświadczeń, popartych oświadczeniami samej spółki, analiza taka przekazywana jest potencjalnym inwestorom.

Należy zwrócić uwagę na fakt, iż podmioty sporządzające analizę z reguły zobowiązane są do zachowania poufności, zaś szczególne obostrzenia w tym zakresie powinny być ustalone na samym początku procesu. Kluczowe znaczenie ma zapewnienie poufności w przypadku badania spółek, których akcje są w obrocie na rynku regulowanym, przy czym z reguły obowiązkiem zachowania tajemnicy objęta jest nie tylko treść badanych dokumentów, ale i sam fakt prowadzenia badania. Szczegółowe ustalenia pozwolą stronom na znalezienie satysfakcjonujących rozwiązań, nawet w przypadku informacji „wrażliwych”, np. poprzez wyłączenie pewnych elementów badanych dokumentów, ograniczenie dostępu do niektórych informacji, bądź też uzyskanie stosownych oświadczeń od wszystkich osób zaangażowanych w transakcję.

Dla sprawnego przebiegu prac nad analizą niezwykle ważne jest zrozumienie intencji i potrzeb wszystkich podmiotów, które w tym procesie uczestniczą. W przygotowaniu due diligence konieczne jest ustalenie zakresu prac – ścisłe określenie stopnia szczegółowości, ewentualnych priorytetów i ograniczeń oraz terminów. Wstępnego uzgodnienia z potencjalnym inwestorem lub spółką wymagać może opracowanie listy niezbędnych informacji i dokumentów. Często zdarza się, iż z wcześniejszych negocjacji czy ustaleń wynikać może chęć bardziej dokładnego poznania niektórych zagadnień podlegających analizie. Szczegółowe omówienie listy dokumentów i informacji pozwoli uniknąć nieporozumień i zaoszczędzić wiele czasu.

Od decyzji przyszłych stron transakcji lub czasem od decyzji badanej spółki zależy, w jaki sposób udostępni ona niezbędne informacje i dokumenty. Najprostszym rozwiązaniem jest zgromadzenie żądanych przez doradców materiałów w siedzibie spółki, a następnie zaproszenie ich do siedziby w celu przeprowadzenia badania. Walorem takiego rozwiązania jest możliwość poznania spółki nie tylko od strony badanych dokumentów, ale także bezpośredni kontakt z członkami władz i pracownikami, co umożliwia lepsze zrozumienie specyfiki danej spółki. Żądane dokumenty mogą być przekazane doradcy w formie papierowej lub elektronicznej. Częstą metodą jest zorganizowanie (w spółce lub poza nią) data-room i określenie zasad korzystania z niego.

W każdym przypadku, spółka podlegająca badaniu musi liczyć się ze „zmasowanym atakiem” konsultantów. Bardzo pomocne jest w związku z tym wyznaczenie osoby bądź osób odpowiedzialnych za kontakt i bieżące spisywanie przekazywanych pytań oraz monitorowanie przebiegu pozyskiwania dokumentów.

Jakkolwiek najcenniejszym źródłem informacji jest sama badana spółka, dostarczone przez nią dokumenty i rozmowy z jej pracownikami, to konieczne jest również uzyskiwanie informacji zewnętrznych. Źródłem takich informacji będą sądy, organy administracji, audytorzy finansowi, środowiskowi i inni zatrudnieni doradcy. Wiele informacji można uzyskać także w prasie czy w Internecie.

Standardowymi załącznikami do raportu z przedstawiającego prawną sytuację spółki są: aktualny odpis z KRS, statut bądź umowa spółki. Często dla wygody adresata takiego raportu dołączane są kopie najbardziej interesujących go dokumentów, np. kluczowej umowy czy decyzji administracyjnej.