Śmierć już niestraszna, czyli o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej

18.10.2018 Publikacje

25 listopada tego roku wejdzie w życie ustawa o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej (ustawa o zarządzie sukcesyjnym). Na wprowadzane wspomnianą ustawą regulacje czeka wielu przedsiębiorców wykonujących we własnym imieniu działalność gospodarczą na podstawie wpisu do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG). Zapowiadana ustawa rozwiązać ma bowiem problem dalszego funkcjonowania przedsiębiorstwa w przypadku śmierci przedsiębiorcy będącego osobą fizyczną.

Obecnie obowiązujące przepisy nie przewidują prostego mechanizmu pozwalającego na płynne przejęcie prowadzenia działalności po śmierci przedsiębiorcy. Na drodze do przejęcia sterów przez następców prawnych zmarłego przedsiębiorcy stoi m. in. konieczność przeprowadzenia, niejednokrotnie czasochłonnego, postępowania spadkowego. Z chwilą śmierci wspomnianego przedsiębiorcy dotychczasową działalność przedsiębiorstwa zaczyna paraliżować niekorzystny ciąg zdarzeń. Wygasają bowiem niektóre umowy, w tym umowy z pracownikami, a ponadto decyzje administracyjne (koncesje, licencje, pozwolenia), na podstawie których przedsiębiorstwo zmarłego mogło prowadzić swoją działalność. Coraz dotkliwiej zaczyna również brakować podmiotu, który byłby nie tylko operacyjnie, ale także formalnie ośrodkiem decyzyjnym w przedsiębiorstwie. Do wspomnianych trudności dodać należy problemy z dostępem do środków finansowych związanych z prowadzoną działalnością zgromadzonych na rachunkach bankowych oraz, co bardzo istotne, niemożność posługiwania się dotychczasowym numerem NIP oraz firmą zmarłego przedsiębiorcy.

Celem wchodzących w życie regulacji ma być zapewnienie przedsiębiorstwu „tymczasowej pomocy” do czasu uporządkowania spraw spadkowych przez następców prawnych zmarłego przedsiębiorcy. Urzeczywistnieniem intencji ustawodawcy w tym zakresie będzie instytucja zarządu sukcesyjnego.

Wspomniany zarząd sukcesyjny realizowany będzie przez zarządcę sukcesyjnego, który wyposażony przez przedmiotową ustawę w wiele istotnych uprawnień, kierował będzie okresowo przedsiębiorstwem zmarłego przedsiębiorcy. Zarządca pełnił będzie swoją funkcję zasadniczo od chwili otwarcia spadku (moment śmierci) do czasu ukończenia postępowania o podział spadku po zmarłym przedsiębiorcy, maksymalnie przez dwa lata.

Warto wspomnieć, iż po śmierci przedsiębiorcy majątek przedsiębiorstwa pozostaje własnością spadkobierców, zapisobiorcy windykacyjnego. W celu potwierdzenia praw do spadku po zmarłym przeprowadzane jest więc postępowanie spadkowe. Po uzyskaniu potwierdzenia takich praw wspomniane osoby mogą stać się tzw. właścicielami przedsiębiorstwa w spadku.

Zarządca sukcesyjny działając we własnym imieniu, ale na rachunek właściciela przedsiębiorstwa w spadku prowadzi tzw. przedsiębiorstwo w spadku. Przedsiębiorstwo w spadku stanowi masę majątkową obejmującą składniki niematerialne i materialne przeznaczone do wykonywania działalności gospodarczej. Co do zasady do przedsiębiorstwa w spadku zalicza się zarówno składniki stanowiące mienie przedsiębiorcy w chwili jego śmierci, jak również te nabyte przez zarządcę sukcesyjnego w ramach sprawowanego przez niego zarządu sukcesyjnego.

Z chwilą powołania zarządca sukcesyjny uzyskuje następujące kompetencje:

  • zarządza przedsiębiorstwem zmarłego przedsiębiorcy posługując się jego dotychczasową firmą z dodatkowym oznaczeniem „w spadku”,
  • dysponuje środkami finansowymi związanymi z działalnością gospodarczą zgromadzonymi na rachunkach bankowych zmarłego przedsiębiorcy,
  • reguluje należności podatkowe związane z działalnością gospodarczą oraz posługuje się dotychczasowym numerem NIP zmarłego,
  • zaciąga zobowiązania oraz jest uprawniony do wykonywania i rozwiązywania umów,
  • uzyskuje umocowanie do czynności sądowych i pozasądowych, może pozywać i być pozywany,
  • wykonuje prawa i obowiązki pracodawcy,
  • wykonuje decyzje administracyjne związane z prowadzoną działalnością gospodarczą.

Powołania zarządcy dokonać może jeszcze za życia sam przedsiębiorca, jak również taki wybór może zostać pozostawiony następcom prawnym zmarłego przedsiębiorcy w ciągu 2 miesięcy od śmierci przedsiębiorcy.

Ustawa o zarządzie sukcesyjnym nie wymaga od osoby mającej pełnić funkcję zarządcy żadnych wygórowanych kwalifikacji. Zarządcą może zostać zarówno członek rodziny zmarłego przedsiębiorcy (również właściciel przedsiębiorstwa w spadku), jak również niespokrewniony doświadczony menedżer. Warunkiem niezbędnym do spełnienia przez potencjalnego zarządcę jest posiadanie pełnej zdolności do czynności prawnych oraz brak prawomocnie orzeczonego zakazu prowadzenia działalności gospodarczej.

Wartym zaznaczenia jest, iż regulacje ustawy o zarządzie sukcesyjnym dotyczą także ustanowienia zarządcy sukcesyjnego w celu dalszego funkcjonowania spółki cywilnej po śmierci jej wspólnika.

W przypadku pytań lub wątpliwości zapraszamy do kontaktu z:

Aldona Pietrzak

a.pietrzak@gessel.pl

Małgorzata Paszkowska

 

Mogą Cię zainteresować

05.03.2024

„Gram w zielone”, czyli Komisja Europejska zmusza Zalando do zmiany praktyk

W czasach, gdy dużo się mówi o stanie środowiska naturalnego a korzystanie z kopalnych źródeł energii jest wątpliwe i moralnie i ekonomicznie, proekologiczne postawy prz...

Publikacje
„Gram w zielone”, czyli Komisja Europejska zmusza Zalando do zmiany praktyk

08.12.2023

Cinema City kontra SFP-ZAPA. Sądowa walka o tantiemy trwa

Sądowa walka o tantiemy. Stawką w sprawie między Cinema City a SFP-ZAPA, którą rozstrzygnie niebawem Sąd Najwyższy, są dziesiątki milionów, a w przyszłości nawet setk...

Publikacje
Cinema City kontra SFP-ZAPA. Sądowa walka o tantiemy trwa
Wszystkie publikacje

Chcesz być na bieżąco?

Zapisz się do newslettera!