Weszły w życie nowe przepisy dotyczące przedawnienia roszczeń
12.07.2018 Publikacje
Nowelizacja przepisów Kodeksu cywilnego, która weszła w życie w dniu 9 lipca 2018 r. na mocy ustawy z dnia z dnia 13 kwietnia 2018 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. 2018.1104) dokonuje istotnej zmiany w zakresie terminów przedawnienia roszczeń.
Zmiana dotyczy przede wszystkim skrócenia podstawowego terminu przedawnienia z 10 do 6 lat (nie dotyczy to terminów określonych odmiennie w przepisach szczególnych).
Bez zmian pozostaje termin przedawnienia dla roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej – nadal wierzyciele będą mogli w tych przypadkach dochodzić roszczeń przez okres 3 lat. Jednak i przedsiębiorców dotkną przedmiotowe zmiany, modyfikacji ulegnie bowiem sposób obliczania końcowego terminu przedawnienia. I tak, w przeciwieństwie do zasad dotychczasowych, każdorazowo koniec terminu przedawnienia będzie przypadał na ostatni dzień roku kalendarzowego. Przykładowo, roszczenie przedsiębiorcy, które stało się wymagalne w dniu 9 lipca 2018 r. zgodnie z nowymi przepisami przedawni się z dniem 1 stycznia 2022 r. (a nie jak dotychczas w dniu 10 lipca 2021 r.). Powyższy końcowy termin przedawnienia nie dotyczy jednak przypadków, w których termin przedawnienia jest krótszy niż 2 lata – tu pozostaną zasady dotychczasowe.
Podobna sytuacja ma miejsce w odniesieniu do roszczeń o świadczenia okresowe (np. czynsz najmu), gdzie również ustawodawca pozostawił 3-letni okres przedawniania, ale także z ww. modyfikacją terminu końcowego.
Ustawa nowelizująca wprowadza także zasadę, że po upływie terminu przedawnienia nie można domagać się zaspokojenia roszczenia od konsumenta, choć może ona doznawać wyjątków. Decyzja w tym zakresie należeć będzie do Sądu rozpatrującego sprawę, który po rozważeniu interesów stron będzie mógł nie uwzględnić upływu terminu z powołaniem się na zasady słuszności. W praktyce postępowania sądowego uwalnia to konsumenta od obowiązku zgłoszenia tzw. zarzutu przedawnienia. Dotychczas brak zgłoszenia takiego zarzutu powodował, że sąd nie badał tej kwestii z urzędu. Sam sposób regulacji powyższej kwestii może budzić wątpliwości, zwłaszcza, że w uzasadnieniu projektu ustawy wskazano, że zmiana nie może być utożsamiane z prowadzeniem przez sąd „z urzędu” postępowania dowodowego w procesie cywilnym.
Ponadto, skutkiem wprowadzonej zmiany będzie to, że niezależnie od przedmiotu postępowania i terminu przedawnienia w przypadku każdego postępowania cywilnego o zapłatę powód w pozwie będzie musiał oznaczyć datę wymagalności roszczenia.
Istotna zmiana następuje też w odniesieniu do zapadłych już wyroków. Dotychczas roszczenia stwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądu powszechnego (podobnie jak sądu polubownego czy zawarte przed sądem lub mediatorem ugody) przedawniały się z upływem 10 lat. Obecnie, termin ten ulegnie skróceniu również do lat 6.
Na uwagę zasługują przepisy przejściowe zawarte w ustawie zmieniającej. Otóż, zasadniczo wszystkie roszczenia, które powstały przed wejściem w życie ustawy w nowym brzmieniu i w tym dniu jeszcze nie były przedawnione, będą podlegały przedawnieniu już na nowych zasadach. Oznacza to, że część biegnących już terminów uległaby skróceniu. Jednakże, nowe przepisy wprowadzają zasadę, zgodnie z którą jeżeli termin przedawnienia byłby krótszy niż dotychczas, bieg terminu przedawnienia rozpoczyna się z dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, ale z zastrzeżeniem, że przedawnienie którego bieg zaczął się wcześniej i skończyłby się wedle starych przepisów wcześniej skończy właśnie z tym wcześniejszym terminem. Przykładowo, roszczenie które stało się wymagalne z datą 9 lipca 2010 r. i wedle starych przepisów uległoby przedawnieniu z upływem 10 lat tj. z dniem 10 lipca 2020 r. co do zasady zgodnie z nową regulacją mogłoby się przedawnić z upływem 6 lat (z końcem roku kalendarzowego tj. 31 grudnia 2016 r.). Ale ponieważ ww. termin przedawnienia jest krótszy niż dotychczas rozpocznie on bieg z dniem wejścia w życie ustawy z tym, że zakończy się nie 31 grudnia 2024 r. a więc z upływem 6 lat od dnia wejścia w życie ustawy a w terminie dotychczasowym tj. z datą 9 lipca 2020 r. Z kolei roszczenie, którego wymagalność zapadła 9 lipca 2017 r. zgodnie z ww. zasadami zakończy się 31 grudnia 2024 r. Do roszczeń przysługujących konsumentom nieprzedawnionych stosuje się co do zasady przepisy stare, a do roszczeń przeciwko konsumentom przepisy nowe.
Kontakt:
radca prawny
prawnik
Mogą Cię zainteresować
17.07.2024
Czy zatrudnienie przez Microsoft pracowników start-upów może być formą koncentracji ?
Czy zatrudnienie przez Microsoft pracowników start-upów może być formą koncentracji ? Zatrudnienie przez Microsoft pracowników start-upów jest badane jako możliwa fuz...
10.07.2024
Jedni idą na wakacje, a inni – na wojnę z gigantami cyfrowymi Microsoftem i Apple
W przypadku Microsoft - Komisja zarzuca Microsoft nadużycie pozycji dominującej na światowym rynku aplikacji SaaS poprzez związanie produktu do komunikacji i współpracy ...