Bezpłatny trwa tyle czasu, na ile zgodzi się pracodawca

Jak długo może trwać urlop bezpłatny? Czy są jakieś limity? 

Zgodnie z art. 174 § 1 kodeksu pracy na pisemny wniosek pracownika pracodawca może udzielić mu urlopu bezpłatnego. Kodeks pracy nie wprowadza limitu trwania urlopu bezpłatnego. Okres trwania takiego urlopu określa zatem pracownik w złożonym pracodawcy wniosku, przy czym to od pracodawcy zależy, czy udzieli on pracownikowi wnioskowanego urlopu bezpłatnego. W takim samym trybie jak dla udzielenia okres urlopu może zostać przedłużony. Jakkolwiek maksymalny czas trwania urlopu bezpłatnego nie jest limitowany, to od jego długości uzależniona jest sytuacja pracownika. Zgodnie bowiem z art. 174 § 3 k.p. przy udzielaniu urlopu bezpłatnego dłuższego niż trzy miesiące strony mogą przewidzieć dopuszczalność odwołania pracownika z urlopu z ważnych przyczyn. Pamiętać przy tym należy, że uprawnienie do jednostronnego skrócenia okresu urlopu bezpłatnego przysługuje jedynie pracodawcy. Pracownik nie może samodzielnie przerwać takiego urlopu. Oczywiście nie wyłącza to możliwości jego skrócenia za porozumieniem stron. W takim przypadku strony mogą zgodnie skrócić każdy urlop bezpłatny.

Pracownik udający się na urlop bezpłatny powinien mieć świadomość, że okresu urlopu bezpłatnego nie wlicza się do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze. W szczególności zaś okresu tego nie wlicza się do okresu zatrudnienia, od którego zależy długość wypowiedzenia.

Regulacje szczególne mogą wprowadzać odrębne zasady zarówno co do długości urlopu bezpłatnego, trybu jego udzielania, jak i uprawnień stron. Przykładowo zgodnie z art. 25 ust. 1 ustawy o związkach zawodowych pracownikowi powołanemu do pełnienia z wyboru funkcji związkowej poza zakładem pracy, jeżeli wynika z niego obowiązek wykonywania tej funkcji w charakterze pracownika, przysługuje – na wniosek organizacji związkowej – prawo do urlopu bezpłatnego. Pracodawca w takim przypadku jest obowiązany udzielić urlopu bezpłatnego na okres wskazany przez organizację związkową. Pracodawca nie jest uprawniony do odwołania pracownika z urlopu. Jednocześnie pracownikowi takiemu, który po urlopie bezpłatnym stawi się do pracy w terminie siedmiu dni od daty wygaśnięcia mandatu, okres urlopu bezpłatnego wlicza się do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze.

Odrębne zasady dotyczą również udzielania urlopów bezpłatnych pracownikom młodocianym. Zgodnie bowiem z art. 205 § 4 k.p. pracodawca jest obowiązany na wniosek młodocianego, ucznia szkoły dla pracujących, udzielić mu w okresie ferii szkolnych urlopu bezpłatnego. W takim wypadku okres trwania urlopu bezpłatnego jest limitowany, gdyż urlop bezpłatny łącznie z urlopem wypoczynkowym nie może przekroczyć dwóch miesięcy. Okres takiego urlopu bezpłatnego wlicza się do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze. Do uprawnień pracowniczych wlicza się w końcu również okres urlopu bezpłatnego udzielonego za zgodą pracownika w celu wykonywania pracy u innego pracodawcy przez okres ustalony w zawartym w tej sprawie porozumieniu między pracodawcami (art. 174¹ k.p.).