Rozstrzygnięcia sądu arbitrażowego są szybkie i profesjonalne

Dlaczego przedsiębiorcy opłaca się przekazać spór ze swoim kontrahentem do rozstrzygnięcia przez sąd arbitrażowy?

Arbitraż to prywatny sposób rozstrzygania sporów. Postępowanie przed takim sądem jest relatywnie szybkie, przewidywalne i ma ekspercki charakter. Regulamin Sądu Arbitrażowego Lewiatan przewiduje termin na wydanie wyroku 6 miesięcy od daty ukonstytuowania się składu orzekającego. Wydaje się to być bardzo atrakcyjna długość postępowania. Przy drobniejszych sprawach termin ten może nawet zostać skrócony do 3 miesięcy.

Eksperckość arbitrażu objawia się tym, że strona może wybrać arbitra spośród ekspertów w danej dziedzinie, których autorytet budzi jej zaufanie.

Kolejną zaletą sądu arbitrażowego jest to, że postępowanie przed nim jest polubowne i dąży do konstruktywnego rozwiązania sporu, tak, aby po jego uregulowaniu przedsiębiorca i jego kontrahent nadal mogli prowadzić wspólne interesy.

Co trzeba zrobić, żeby przedsiębiorca i jego kontrahent zgodzili się kierować powstałe między nimi spory do arbitrażu?

Zawierając umowę, strony umowy nie przewidują zazwyczaj żadnych sporów. Na wszelki wypadek jednak powinny zamieścić w umowie zapis na sąd polubowny. Przykładowa klauzula może mieć następujące brzmienie: „Wszelkie spory wynikające z niniejszej umowy lub w związku z nią będą rozstrzygane ostatecznie zgodnie z Regulaminem Sądu Arbitrażowego przy Konfederacji Lewiatan w Warszawie, przez trzech arbitrów wyznaczonych zgodnie z tym Regulaminem.” Treść tej klauzuli można w pewnych granicach zmieniać. Można np. postanowić, że sprawa będzie rozpatrywana przez jednego arbitra, co zmniejszy koszty postępowania. Można też postanowić, iż postępowanie będzie prowadzone w innym mieście niż Warszawa.

Gdy między takimi partnerami dojdzie do sporu dotyczącego – przykładowo – regulowania płatności, to co wtedy powinni zrobić?

Ten z partnerów, który czuje się poszkodowany, powinien sporządzić pozew, w którym oznaczy swoje żądanie i powoła dowody na jego poparcie. Koniecznie powinien też powołać się na umowny zapis na sąd polubowny i wyznaczyć jednego arbitra. Arbiter nie musi być prawnikiem, musi jednak być bezstronny i niezależny od stron sporu. W przypadku Sądu Arbitrażowego Lewiatan, dla przedsiębiorcy sporządzającego pozew pomocna może okazać się lista arbitrów zamieszczona na strome internetowej sądu. Powód może też powołać osobę spoza tej listy. Gotowy pozew należy dostarczyć na adres sądu arbitrażowego.

Następnie na wezwanie sądu składający pozew uiszcza opłatę arbitrażową oraz opłatę administracyjną. Co jest bardzo atrakcyjne dla przedsiębiorcy, który wygrywa spór, sąd arbitrażowy może przyznać zwrot kosztów obsługi prawnej w pełnej kwocie, a nie tylko w wysokości symbolicznej, co zazwyczaj ma miejsce przed sądem powszechnym.

Taki pozew otrzyma strona przeciwna. Co może wtedy zrobić?

Druga strona może złożyć odpowiedź na pozew oraz wyznaczyć drugiego arbitra. Jeśli tego nie zrobi, arbiter zostanie wyznaczony przez Komitet Nominacyjny. Arbitrzy wskazani przez strony dokonują wyboru arbitra przewodniczącego. Sąd Arbitrażowy Lewiatan wprowadził bardzo ciekawy sposób powoływania zastępczego arbitra przewodniczącego. Jeśli stronom nie uda się dojść do porozumienia w sprawie arbitra przewodniczącego, Komitet Nominacyjny przedstawi stronom listę kilku kandydatów, spośród których mogą dokonać ostatecznego wyboru poprzez prawo skreślenia tej samej liczby kandydatów. Kandydat nie wykreślony przez żadną ze stron, zostaje nominowany na arbitra przewodniczącego.

Jak wygląda rozprawa w sądzie arbitrażowym?

Do stron należy wybór sposobu procedowania, ustanowienie harmonogramu, określenie ilości wymienianych pism procesowych czy tego, jakie dowody będą powoływane. Jeśli strony nie poczynią takich ustaleń, o kwestiach tych zdecydują za nich arbitrzy. W arbitrażu nie ma też prekluzji dowodowej, choć przewodniczący może zarządzić termin, po którym już żadne dowody nie będą przyjęte. Rozprawa przebiega raczej w nastroju spotkania. Arbitraż jest poufny, co jest częstą przyczyną wybierania tej formy rozstrzygania sporów przez przedsiębiorców. Na rozprawie więc obecni są jedynie arbitrzy, zainteresowane strony oraz ewentualnie ich pełnomocnicy; nie mają natomiast wstępu osoby trzecie.

Po wyjaśnieniu okoliczności sprawy sąd arbitrażowy wydaje wyrok. Czy podlega on zaskarżeniu?

Wyrok, po dokonaniu jego uznania lub stwierdzeniu wykonalności ma moc wyroku sądowego. Nie podlega apelacji. W wyjątkowych okolicznościach, gdy zostaną naruszone zasady uczciwego procesu można wystąpić do sądu powszechnego z wnioskiem o uchylenie takiego wyroku. Ważne jest to, że wyrok sądu arbitrażowego opatrzony klauzulą wykonalności można skierować do egzekucji przez komornika, chyba że druga strona wykona go dobrowolnie. Powyższe zalety są obecnie promowane w ramach realizowanego przez Sąd Projektu „Konkurencyjność Arbitrażu” finansowanego ze środków UE.