Dobre Praktyki 2021 – nowy zbiór zasad ładu korporacyjnego dla spółek publicznych

Dotychczasowy, ujęty w obowiązującym od 1 stycznia 2016 r. dokumencie „Dobre Praktyki Spółek Notowanych na GPW 2016” („Dobre Praktyki 2016”), zbiór zasad ładu korporacyjnego dla emitentów będących spółkami notowanymi w obrocie na rynku regulowanym (tzw. Głównym Rynku) Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie S.A. („GPW”), doczekał się następcy. Przyjęty 29 marca 2021 r. przez Radę Giełdy nowy dokument: „Dobre Praktyki Spółek Notowanych na GPW 2021” („Dobre Praktyki 2021”), który wejdzie w życie z dniem 1 lipca 2021 r., to efekt wielomiesięcznych prac działającego pod auspicjami GPW Komitetu ds. Ładu Korporacyjnego („Komitet”) z udziałem specjalistów i praktyków, wspartych zgłoszonymi w toku konsultacji opiniami i uwagami ze strony zainteresowanych osób i instytucji związanych z rynkiem kapitałowym w Polsce.

Dobre Praktyki 2021 proponują w stosunku do swego poprzednika zmiany, zarówno w warstwie formalnej, jak i merytorycznej, które z jednej strony – dzięki wyraźnemu uproszczeniu struktury treści dokumentu  (m.in. rezygnacja z podziału na rekomendacje i zasady szczegółowe) – czynią go bardziej czytelnym i przejrzystym, co powinno sprzyjać lepszemu odbiorowi jego postanowień przez adresatów, a z drugiej strony – wprowadzają zmiany podejścia do niektórych kwestii, podyktowane (w ocenie GPW) potrzebą podążania za aktualnymi, obecnymi na rynkach rozwiniętych tendencjami w obszarze corporate governance, wyznaczając w ten sposób wyższe standardy zachowań organów  i akcjonariuszy spółek publicznych, dzięki czemu zwiększeniu może ulec zaufanie inwestorów do tych spółek jako przedmiotu inwestycji na rynku.

Należy przy tym podkreślić, że nie są to zmiany diametralnie modyfikujące materię normowaną w Dobrych Praktykach 2016 – wiele rozwiązań pozostaje ujętych w  ten sam sposób. Utrzymane zostaje znaczenie reguł proporcjonalności i adekwatności przy każdorazowym dokonywaniu oceny zasadności i sposobu stosowania poszczególnych zasad w stosunku do indywidualnych potrzeb, mierzonych przede wszystkim wielkością przedsiębiorstwa i rodzajem oraz skalą prowadzonej działalności. Niezmienna pozostaje też funkcjonująca nieprzerwanie od powstania w 2002 r. pierwszego zbioru giełdowych zasad ładu korporacyjnego nadrzędna reguła comply or explain, zgodnie z którą emitenci mają albo wdrożyć każdą z zasad w praktyce albo przedstawić odpowiednie wyjaśnienie, wskazujące na okoliczności i przyczyny uzasadniające odstąpienie od jej stosowania w danym przypadku. Istotnym novum jest jednak rozwiązanie przewidujące, że wraz z wejściem w życie Dobrych Praktyk 2021 zostanie znowelizowana treść § 29 Regulaminu Giełdy, przez co emitenci – informując rynek w sprawie stosowania Dobrych Praktyk 2021 –  będą zgłaszać nie tylko fakt trwałego niestosowania lub incydentalnego naruszenia danej zasady, lecz także publikować raport kompleksowo odnoszący się do zakresu stosowania poszczególnych zasad; na poziomie Regulaminu Giełdy znajdzie się również wymóg każdorazowej aktualizacji  informacji w powyższym zakresie, poprzez publikację informacji na temat zmiany zakresu stosowania zasad Dobrych Praktyk 2021 lub wystąpienia okoliczności uzasadniających zmianę treści wyjaśnień co do niestosowania lub sposobu stosowania zasad. W rezultacie zmian w § 29 Regulaminu Giełdy, brak informacji przekazywanej przez emitenta w trybie tego postanowienia nie będzie już uzasadniał domniemania stosowania przez niego wszystkich zasad. Po wejściu w życie Dobrych Praktyk 2021, opublikowanie przez emitentów raportów na temat ich stosowania musi nastąpić do 31 lipca 2021 r.

Przyglądając się zawartym w Dobrych Praktykach 2021 modyfikacjom dotychczasowych zasad ładu korporacyjnego zauważyć trzeba, że w porównaniu z Dobrymi Praktykami 2016  ograniczono się wyłącznie do określenia kategorii zasad szczegółowych (oprócz rozpoczynającej każdy rozdział dyrektywy ogólnej, wskazującej wyznaczane w danym obszarze cele do osiągnięcia przez adresatów jego postanowień. Wśród tych zasad na uwagę zasługują następujące nowe rozwiązania:

1. Uwzględnianie w strategii biznesowej spółek zagadnień z obszaru tzw. ESG (z ang. envoronmental, social responsibility, corporate governance), tj. czynników środowiskowych, społecznej odpowiedzialności oraz ładu korporacyjnego, w tym  kwestii związanych ze zmianami klimatu i zrównoważonym rozwojem, a także zwiększenie poziomu transparentności w kontaktach z inwestorami;
2. jak najszybsza publikacja wstępnych szacunkowych wyników finansowych spółki w przypadku, gdy nie jest możliwe opublikowanie stosownego raportu okresowego w możliwie krótkim czasie po zakończeniu okresu sprawozdawczego;
3. udzielanie inwestorowi (w każdym przypadku, gdy jest to dopuszczalne) odpowiedzi na temat spółki niezwłocznie, lecz nie później niż w ciągu 14 dni od otrzymania żądania w tej sprawie;
4. niemożność łączenia funkcji przewodniczącego rady nadzorczej z kierowaniem pracami komitetu audytu;
5. zapewnienie przez spółki powszechnie dostępnych transmisji obrad walnego zgromadzenia w czasie rzeczywistym, niezależnie od struktury akcjonariatu;
6. opiniowanie przez radę nadzorczą projektów uchwał wnoszonych przez zarząd spółki do porządku obrad walnego zgromadzenia;
7. zgłaszanie kandydatur na członków rady nadzorczej w terminie umożliwiającym podjęcie przez akcjonariuszy obecnych na walnym zgromadzeniu decyzji z należytym rozeznaniem, lecz nie później niż na 3 dni przed walnym zgromadzeniem;
8. składanie przez każdego kandydata na członka rady nadzorczej oświadczenia w zakresie: (i) spełniania wymogów dla członków komitetu audytu określonych w ustawie z dnia 11 maja 2017 r. o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym, (ii) istnienia rzeczywistych i istotnych powiązań kandydata z akcjonariuszem posiadającym co najmniej 5% ogólnej liczby głosów w spółce;
9. zapewnienie udziału członków zarządu i rady nadzorczej w obradach walnego zgromadzenia w miejscu obrad lub za pośrednictwem środków dwustronnej komunikacji elektronicznej w czasie rzeczywistym, w składzie umożliwiającym wypowiedzenie się na temat spraw będących przedmiotem obrad walnego zgromadzenia (a nie tylko udzielenie odpowiedzi na zadawane pytania);
10.  wymóg omawiania przez zarząd podczas obrad zwyczajnego walnego zgromadzenia istotnych zdarzeń dotyczących minionego roku obrotowego, porównania prezentowanych danych z latami wcześniejszymi i wskazania stopnia realizacji planów minionego roku;
11. uzależnienie możliwości podjęcia przez walne zgromadzenie uchwały o nowej emisji akcji z wyłączeniem prawa poboru, która jednocześnie przyznaje prawo pierwszeństwa objęcia akcji nowej emisji wybranym akcjonariuszom lub innym podmiotom, od spełnienia przynajmniej takich przesłanek jak: (i) istnienie po stronie spółki racjonalnej, uzasadnionej gospodarczo potrzeby pilnego pozyskania kapitału lub powiązanie emisji akcji z racjonalnymi, uzasadnionymi gospodarczo transakcjami, w tym łączenie się z inną spółką lub jej przejęciem, lub obejmowanie akcji w ramach przyjętego przez spółkę programu motywacyjnego, (ii) wskazanie osób, którym przysługiwać będzie prawo pierwszeństwa, według obiektywnych kryteriów ogólnych, (iii) pozostawanie ceny objęcia akcji w racjonalnej relacji do bieżących notowań akcji tej spółki lub jej ustalenie  w wyniku rynkowego procesu budowania księgi popytu;
12. przyjęcie jako zasady dążenia spółki do podziału zysku poprzez wypłatę dywidendy, jednoczesnym ograniczeniem możliwości pozostawienia całości zysku w spółce wyłącznie w kilku enumeratywnie wskazanych przypadkach ( w tym  m.in., jeżeli spółka uzasadni, że przeznaczenie zysku na inwestycje przyniesie akcjonariuszom wymierne korzyści);
13. wymóg stosowania przy nabywaniu przez spółkę akcji własnych (buy-back) wyłącznie takiego trybu, w którym poszanowane są prawa wszystkich akcjonariuszy spółki;
14. wymóg uzależniania realizacji przyjętego w spółce programu opcji menedżerskich, od spełnienia przez uprawnionych, w okresie co najmniej 3 lat (w miejsce dotychczasowych 2 lat), z góry wyznaczonych, realnych i odpowiednich dla spółki celów finansowych i niefinansowych oraz zrównoważonego rozwoju, przy jednoczesnej konieczności ustalania ceny nabycia przez uprawnionych akcji lub rozliczenia opcji w sposób nieodbiegający od wartości akcji z okresu uchwalania programu.

Jeszcze przed wejściem w życie Dobrych Praktyk 2021 GPW udostępni przygotowane przez Komitet (w formule Q&A) tzw. wskazówki w zakresie stosowania Dobrych Praktyk 2021, które będą podlegać na bieżąco aktualizacji w oparciu o zgłaszane ze strony spółek lub inwestorów pytania i wątpliwości interpretacyjne.

Zważywszy, że wdrożenie niektórych z zasad ujętych w Dobrych Praktykach 2021 będzie wiązać się z koniecznością podjęcia decyzji co do dokonania  zmian w treści istniejących w  spółkach regulacji wewnętrznych (statut, regulaminy, procedury/polityki) lub przyjęcia dodatkowych  tego rodzaju regulacji, każda spółka będąca adresatem Dobrych Praktyk 2021 powinna odpowiednio przygotować się do nowych uwarunkowań, rozpoczynając ten proces od szczegółowej analizy wpływu Dobrych Praktyk 2021 na jej sytuację; treść Dobrych Praktyk 2021 dostępna jest na stronie internetowej GPW pod adresem: https://www.gpw.pl/dobre-praktyki.

W przypadku pytań lub wątpliwości zapraszamy do kontaktu z:

Leszek Koziorowski wspólnik, radca prawny l.koziorowski@gessel.pl	Tomasz Drągowski of counsel, radca prawny t.dragowski@gessel.pl